Tilburg, Regionaal Archief Tilburg, toegangsnummer 2649, Charterverzameling Geertruidenberg en Raamsdonk, inv. nr. 5
29 oktober 1520
Akte van keizer Karel V, als graaf van Holland, waarbij zes oude privileges van Geertruidenberg geheel of gedeeltelijk worden bevestigd of zijn afgeschaft.
Kaerle van Gods genaden gecoren Roms coninck toecomende keyser altijts vermeerder srijcx coninck van Castillien, van Leone, van Grenaden, van Aragon, van ǁ Navarren, van bieden Cecillien, van Jherusalem, van Valence, van Maiorigue, van Sardene, van Corsice ertshertoghe van Oistenryck, hertoge van Henegouwen, van Lottringen, van Brabant, van Styer, van Karinte, van Crain, van Lemborch,van [*] Luxemborch ende van Ghelre, grave ǁ van Vlaenderen, van Habsborch, van Thirol, van Artoys, van Bourgongien palsgrave ende van Henegouwe, lantgrave van Elsaten, prince van Zwaven, marcgrave van Burgauw ende des heylichs rijcx van Hollant van Zeelant van Phirt van Kiburg van Namen ǁ ende van Zutphen, grave heere van Vrieslant, vanden Windismarcken van Portenauw van Salins ende van Mechelen. Allen den ghenen die desen onsen briefven zullen zien salut. Van wegen den burgmeester scepenen ende regeerders onser stede van ǁ Sinte Geertruydenberge over ende inde name der selver stede ende den inwoenders van dien is ons ghethoont geweest, dat inden jaere duysent IIC ende LXXI tsaterdags nae Petri et Pauli wijlen salijger gedachten Florens grave van ǁ Hollant, dinwoenders der voirs. stede bij sijnen oepenen brieven gegundt ende bij previlegie geoctroyeert heeft dat zij luijden bijnnen den bedrijve van Zuythollant omme gheene saecke off redene uuytgesondert twee puncten inden voirs. brieve ǁ begrepen aengesprocken gearresteert en soude mogen worde noch in persoen noch in huere goeden, dan voor huere schulden die bekent soude wesen voor een warachtich rechter tot sulcken zaken ende affairen gedeputeert breeden inden voirs. oepene ǁ brieve verclaert, welcke voirs. previlegien bij wijlen Willem grave van Hollant inde jaer duysent IIIC ende XXXV geconfirmeert geweest zijn, Dat inde jaere duysent IIC ende LXXVII de voirs. Florens grave van Hollant bij anderen ǁ sijne oepene brieven den voirs. thoonders gegundt heeft dat soe wije wonnende binnen Zuythollant eenige schulden beloeffde oft eenige beloeffte aenginge voir scepenen der voirs. stede ende den termyn van betaelinge ommegecomen zijnde ǁ negligent waere te voldoen. Dat als dan de bailliu van Zuythollant inden tijt wesende deselve beloofte ende schulden bij antastinge ende detentie off bij pandinge vanden goeden vanden schuldenaer ofte beloeve sal doen volbringen mede ǁ voldoen nae kennisse der voirs. scepenen heeft oock wijlen Albrecht hertoge in Beieren grave van Hollant bij sijn oepenen briefven gegeven op Sint Jans dach decolationis anno MIIIC ende XCVII, macht gegeven dat castelen schout scepenen ende ǁ raedt der voirs. stede dat zij alle mesdadigen luyden die gebroect off misdane hadden tegens hem off tegens de voirs. stede wair zij die vinden souden bijnnen onder haelf myle weechs naerden voirs. stede aentasten vanghen ende inden ǁ voirs. stede soude mogen brenghen ende daerover te rechten nae sulcken bruecken ende misdaden als zij misdan hebben, twelck wijlen salijger gedachten hertoge Phelips onsen over oude vader inden jaere MIIIIC ende L opten XXen dach in ǁ junio wederomme van nyeuwes gegundt heeft mits dampliatie vanden misdadigen te mogen vangen binnen twee mijlen weechs naerden voirs. stede dat wijlen Willem paelsgrave opten Rijn grave van Hollant inden jaere M IIIIC ende vier ǁ den XXen in maerte der voirs. stede omme die te beteren ende te vesten gegundt heeft te mogen houden vierhondert lantpoorters doen te gebruycken ende te bedrijven met alle rechte ende in alle manieren gelijcken den ingeseten poorters binnen ǁ der voirs. stede ende daertoe inden voirs. jaere alle de voirgenoemde octroye ende previlegie geconfirmeert dat wijlen hertoge Willem van Beyeren grave van Henegouwe van Hollant etc. inden jaere drie hondert hemluyden verleent heeft vier previlegien ǁ den eersten inhoudende dat men de voirs. thoenders vanden bailliuscap van Zuythollant nyet versetten en soude ende dat zij altijt blijven soude aenden graeffuelickheyt ende bij die geregeert wesen soude den tweede dat wat poerteren onser ǁ voirs. stede die zijn lijf met recht verbuert hadde hij en mocht maer het helft van zijne eygen goet verbuere den derde dat alle de poirteren die scepenen oft raede geweest hadden off naemaels wesen soude vreeden alsoo wel soude mogen ǁ nemen als den schout den vierde dat indien eenige handtvesten der voirs. stede veroudt off verdonckert waeren off bij ongevallen verbrant off verloren off van oudom doer gegaet worden indien zij betogen mochten met uuytscrijfte besegelen ǁ met wijttatige luyden dat in dien gevael men hemluyden selve vernyeuwen ende herseghel soude sonder haer cost dat wijlen grave Willem van Henegouwe Hollant Zeelant etc. inden jaere duysent IIIIC ende VII onse voirs. stede een vrij ǁ weeken maert dach te weten alle mandagen inden jaere geottroieert heeft met geleyden voor alle die geene die de voirs. weecken maert van smandaech bes[oeken] soude ende dat wijlen de keysere ende vrouwe Marie sijn gesellinne onsen ǁ groot heere ende groot moedere die god genadich zij tot hueren aencompste aenden landt ende graeffelijcheyt van Hollant allen de voirs. previlegie hemluyden geconfirmeert hebben als bijden copie van hueren briefven aen hueren supplicatie gehecht ǁ blijken mochte ende af ist soo dat de voirsaeten vanden voirs. thoonders ende zijluyden successive van allen den voirs. previlegie zijchtent de selve hemluyden verleent zijn geweest tot nu toe vredelijcke ende rustelijcke geuseert ende ǁ dien gebruckt hebben sonder eenige contradictie, des nyetmin, want zij vanden voirs. previlegie egheen confirmatie geobtineert en hebben van wijlen de coninck onsen lieve heere ende vadere noch van hertoghe Kaerle ǁ van Bourgongien onsen outvoirvadere die god genadich zij, des bij den negligentie vanden ghenen die de voirs. stede als doen regeerde gebuert mach weesen zoo beduchten zij dat men hemluyden onder dexel van dien in toecomende tijde int gebruck ǁ vanden voirs. previlegie off van enningher van dien soude willen turberen tot hueren ende onsen voirs. stede achterdeel ten waere overmiten onsen provisie ende sunderlinghe van onsen approbacie ratifficatie ende confirmatie ǁ vanden selve previlegie waer aff zij ons oetmoedelijck ghebeden hebben. Soo ist dat wij des voirs. is gemerct gehadt hierop tadvijs van onsen zeere lieve ende getrouwe de stadthouderen president ende de luyden van ǁ onsen raede van Hollant Zeelant ende Vrieslant. Den voirs. supplianten genegen wesende tot hueren supplicatie bij advijs van onsen zeere lieve ende getrouwe ridder ende groot cancellier heere Mercuriuus heere van Gattmara ende ǁ vanden hoofde ende de luyden van onsen secreet rade mit rijpe deliberatie vuut onsen coninckelijcke macht auctoriteyt ende sunderlinghe gratie in geval als boven gegundt verleent ende geoctroyeert hebben gunnen verleenen ǁ ende octroieeren bij desen des naer volght. Yerste aengaende het previlegie hemluyden bij wijlen Florijs grave van Hollant inden jaere duysent twee hondert een ende tseventich gegeven. Dat men egheen poerters der voirs. stede ǁ van Sinte Geertruydenberge in persoone oft hueren goeden binnen Zuythollant sal mogen becommeren molesteren oft arresteren voor eenige schulden, ten waere dat die schulden ende contracten daer die uuyt spruyten gecontraheert ǁ waeren binnen Zuythollandt oft indien questie gerese tegens eenige poorters van Sinte Geertruydenberge ter cause van landt in Zuythollant gelegen, oft oick dat die poorters der voirs. stede binnen Zuythollant gedelingneert ǁ hadden oft fugitiff waeren in welcke gevalle men op die persoonen vanden poorters der voirs. stede ende hueren goeden binnen Zuythollant wel sal mogen procederen. Die tweeste previlegie boven geroert hemluyden bijden voirgenoemde ǁ grave Florijs van Hollant inden jaere duysent twee hondert zevene ende zeventich verleent approberen ratifficeren ende confirmeren wij. Die derde previlegie den supplianten bij hertoghe Albrecht van Beyere verleent tot zijnen ǁ wederseggen ten tijde dat onsen stede vanden Berghe in beter vigueur was dan die nu is revoceren wij ende aboleren ordonneren dat de voirs. supplianten dit aengaende voirtaen justitie bijnnen hueren bedrive doen sullen ende nyet voirderen ǁ Op de vierde previlegie roerende die lantpoorters onsen voirs. stede van Sinte Geertruydenberge hebben wij geordonneert ende ordonneren dat zij voirtaen lantpoorters sullen mogen hebben ende dat de selve lantpoorters gelijcke vrijheyt ǁ hebben ende gebrucken sullen als die inwoenende poorters aldaer tot onsen wederseggen, overmitz betalende bij elck lantpoorter jaerlijckx twee gouden Philipps gulden off de werde van dien den een tot onsen voirs. stede prouffijte ende ǁ den ander tot den onsen in handen van onsen rentmeester van Zuythollant, inden tijt wesende alyer zij vanden voirs. poirterie gebrucken sullen moghen waeraff onsen voirs. rentmeester ontfanck ende rekeningen doen sal als vanden anderen penningen van zijn ǁ ontfanck. Op die vijfte previlegie inhoudende viere punten den supplianten verleent bij hertoghe Willem van Beyere grave van Hollant inden jaer duysent driehondert vijf ende vijftich die yerste punte approberen wij ende confirmeren ǁ mitsgaders die tweeste behoudelicke dat de ghenen dien tegens ons off onsen successeurs ende naecommelinghen hoocheyt mesbrucken oft misdan sullen off zaken committeren die naer gescreven recht uuytgesondert ende gereserveert ǁ worden tderde ende tvierde punte vanden voirs. previlegie confirmeren wij oock indien de supplianten bewijsen dat zij vanden selve duegdelijcke gebruuckt hebben die seste previlegie roerende die vrij weken merckt op die maendaghe ǁ revoceren wij ende aboleren consenterende ende verleenende de voirs. supplianten bij desen van nyeuws als dat zij ende hueren naecommers voirtaen telke weecke op die maendaghe in onsen voirs. stede van Sinte Geertruydenbergen een vry merckt ǁ hebben ende houden sullen ende den ghenen die de selven merckt sullen willen visiteren geven wij vry ende vast geleydende maendaechs in onsen voirs. stede te commen ende des dijsdachs daer naer volgende te wederkeeren ende dat men ǁ hemluyden op die twee daghen van civilen zaken schulden brueken off boeten nyet en sal mogen becommeren arresteren off molesteren bijnnen de voirs. stede welverstaende dat de selve supplianten yerst ende voirall ende als zij desen ǁ onsen briefven van ottroye sullen moghen doen condighen ende publiceren off vanden voirs. previlegie gebruycken de selve [brieven in de kamere van onse] rekeningen in Hollant zullen draghen ende presenteren om aldaer ge[registreert] te wesen ǁ ontbieden daeromme onsen voirs. zeere lieve ende getrouwe groot cancellier den hoofde ende de [luyden] van onsen s[ecreten rade, den president ende de luyden] van onsen rade te Mechelen den stadthoudere preside[nt ende den luyden] ǁ van onsen raede ende rekeningen in Hollant Zeelant ende Vrieslant onsen bailliue ende rentmeesters [van Zuyt ende NoortHollant] ende [alle anderen onse rechteren] officieren ende ondersaten dien dit aengaen mach dat zij [den voirs. supplianten ] ǁ van onsen voirs. ottroye ende van all tinhoudt van desen doen gedoogen ende laeten rustelijck ende vredelijck [genieten ende gebruyken sonder hemluyden] daertegens te doene off gedooghe gedaen te worde hinder [letsel of moeye]nisse ǁ ter contrarien want ons alsoo geliefft oirconden des voirs. is hebben wij onsen zeghel hier aen doen hanghen [gegeven in onser]stadt van Bruessel den yerste dach in Septembri int jaer ons heeren ǁ duysent vijfhondert ende twintich ende van onsen rijcken tewetene vanden romsche tweeste ende vanden Spaensche tvijfte ǁ
Bij den coninck ǁ Opten XXIXen dach van octobri anno XVc ende twintich, soe es ǁ desen brieff geregistreert inden camere vanden rekenijnge inden Hage ǁ int witte ruyge register aldaer gehouden beginnende Xen Octobris ǁ anno XVe zestien folijt XC ende XCI In kennisse van mij