Tilburg, Regionaal Archief Tilburg, toegangsnummer 2245, Charterverzameling Baarle-Nassau, inv. nr. 10.
18 september 1610
Octrooi van de Raad van Brabant in Den Haag aan schout en schepenen van Baarle-Nassau voor het heffen van een belasting van de vijfde penning over landerijen, huizen, gronden, erven, bossen en renten voor de periode van twee jaar, om daarmee de schuld die ontstaan is in de oorlogsjaren af te kunnen lossen.
D'eerste ende andere raeden over de steden ende landen van Brabant onder de geunieerde provincien, allen officieren dienaeren ǁ van justicie oft henne stadehouderen ende ondersaeten onder onse jurisdictie resorterende die dese soude mogen aengaen, salut Alsoo schouteth schepenen ende regeerders des dorps van Baerle inde lande van Breda onder Nassau ons bij supplicatie verthoont ǁ hadden soe dat het voorschreven dorp was belast met vele verscheijde schulden van opgelichte ende ontleende penningen die de supplianten geduerende den oorloge op seer swaren intrest van verscheijden persoonen hadden moeten opnemen volgende de specificatie den raede overgelevert ende ǁ verthoondt, monterende ter somme van elffduijsent carolus gulden dus van welcke swaere belastingen bij een bequaem ordre ende middel metter tijdt verlicht te werden, ende eens finalijcken daer van ontlast te wesen de supplianten noodich bevonden hadden te versuecken octroije ǁ aen ons inden voorschreven raede, ten eijnde sij souden mogen opheffen ende ommeslaen eenen vijffden penninck voor drij oft vier eerstcomende jaeren, dije sij buijdertaelsche wijse op den voet als in voorleden tijden souden vermogen te innen ende te stellen ende daer beneffens noch ǁ continueren (tot vervallinge der daechelijckxe lasten) het horen gelt, oft andere gevuechlijcxte tauxeringe, soo de supplianten nae eijsch der voorschreven lasten tot minste beswaeringe der ingesetene souden bevinden te behooren alsoo sij luijden sonder onse voorgaende consent ende ǁ octroij nijet en vermochten te doen soo sij seijden, hadden sij ons gebeden om onse behoorlijcke opene brieven van octroij daer toe dienende hen lieden geaccordeert ende gedepescheert te wordene. Doen te wetene dat wij desen aengesien ende om andere redenen ende consideraetien ǁ ons daer toe moverende eerst hierop gehadt ende gesien het advis van meester Jan Woutens als rentmeester vande vrouwe abdisse van Thoorn midtsgaders de verclaeringe ende attestatie vanden ontfanger vande generaele middelen van wegen d'hooge mogende heeren ǁ Staten Generael Johan de Bergaigne, geneijcht wesende ter bede vande supplianten hebben den selven gegundt gewillekeurt ende geoctroijeert soo wij henlieden bij desen onsen brieven van octroij gunnen, willekoren, ende octroijeren dat sij tot betaelinge ende ontlastinge van ǁ haere voorschreven schulden ter saecke vande contributien ende schattinge der gemuijtineerden in voortijden geduerende d'oorloge gemaeckt, ende tot bevrijdinge van alle becommeringen arrestementen ende beletten soo aen haere als haerder ingesetenen persoonen oft goederen vuijt saecke voorschreven ǁ te doen ende te geschiedene sullen mogen omslaen doen collecteren ende heffen over alle de landen huijsen gronden van erven gebruijckt ende gecultiveert wordende, ende die welcke men soude mogen gebruijcken ende verhueren, bosschen renten ende alle andere goederen egeene uuijtgeǁscheijden hoedanich die sijn oft genoempt mogen worden binnen haer lieder limiten ende resorte gelegen ende bevonden soo verre d'selve waeren streckende, eenen vijffden penninck voor desen jaere ende alnoch eenen vijffden penninck voorden toecomenden jaere, eijndigende ǁ d'eerste jaer den achthienden septembris XVIC elff ende tweede jaer den achthienden septembris XVIC ende twaelff comende d'een helft daeraff tot laste vanden eijgenaers oft proprietarisen soo binnen als buijten den voorschreven dorpe geseten ende woonachtich, ende d'ander ǁ helft tot laste vanden bruijcker ofte pachters, welverstaende dat de supplianten gehouden sullen wesen ten overstaen van meester Joachim Gillis ende Joris van Bernaigie buijtenborgemeester der stadt Breda midtsgaders den greffier aldaer als adjunct commissarissen ǁ daertoe bij ons gecommitteert ende geaucthoriseert te maecken binnen de vier maenden naer datum deser een nieuw coohier van alle de goederen onder den voorschreven dorpe ende limiten der selver gelegen, ende nae de weerde ende innecomen der selver te heffen ende collecteeren den ǁ voorschreven vijffden penninck, ende dat sij sullen doen maecken ende houden particulieren ontfanck ende uuijtgeve vanden voorschreven vijffden penninck, midtsgaders de penningen daervan procederende tot geene andere saecken oft lasten emploijeren ende bekeeren dan alleenlijck tot ǁ affdoeninge vande schulden hiervooren geruert dat oock d'outste ende apparentste schulden bij debite ende auctentijcken bescheede behoorlijck voor ons geverifieert sijnde uuijt de voorschreven penningen eerst sullen voldaen ende betaelt ende notitie daervan gehouden worden ǁ dat daerenboven de supplianten ten deele ter saecke voorschreven sullen inbrengen ende emploijeren haere accijnsen ende middelen van capitaele schattinge ende andere, ende t'eijnden de jaeren ende expiratie vanden voorschreven octroije naer voorgaende affixie van billietten soo binnen ǁ der stadt Breda als inden voorschreven dorpe van Baerl ten overstaen vande gemeente aldaer ende vande commissarissen voorschreven midtsgaders de gene die daertoe behooren geroepen te werden heure rekeninge van ontfanck ende uuijtgeve doen ende de delve behoorlijck gesloten den ǁ voorschreven raede over senden om t'selve gedaen ende de rekeninge gesien alnoch alsulcke bequame middelen den supplianten gegundt ende geoctroijeert te wordene alsmen bevinden sal te behooren ende noodich te wesen soo tot ontlastinge ende ter minster quetsinge vande gheǁmeene ingesetenen der selver als tot affquijtinge vande schulden consenterende ende octroijerende den supplianten alnog bij desen dat sij sullen mogen lichten, collecteren, ende innen den voorschreven vijffden penninck van desen jaere opden ouden voet ende als sij in voortijden den selven ǁ geinnet hebben, midts dat sij supplianten van nu in vier maenden als boven gehouden sullen wesen te maecken ende dresseren een nieuw cohier ende registre vanden voorschreven ontfanck ende uuijtgeve ende alsdan den voorschreven vijffden penninck hooger genomen ende geschat ǁ dan de opgenomen weerde vande goederen ende gronden als boven sullen laten corten inde collecte ende opheve vanden vijffden penninck vanden toecomenden termijn ende jaere XVIC elff, ende opdat t'voorschreven octroij tot eens ijeders kennisse diet aengaen sal moghen ǁ comen mach ordonneren t' selve octroij te doen publiceren ende oock copije van dijen t'affigeren ter plaetsen daer men gewoonlijck is sulckx te doene soo binnen de voorschreven stadt Breda als binnen den voorschreven dorpe van Baerl, ende sullen de pachters oft ǁ bruijckers ingevalle van swaricheijt debath oft contradictie hier inne te gerijsen schuldich ende gehouden sijn de voorschreven settinge ende opheve vanden voorschreven vijffden penninck bij provisie op te brengen ende te namptiseren, ende t'selve gedaen sijnde voor onse lieve ende ǁ beminde die vande hooftbancke van Breda in oppositie ontfangen mogen worden, om op de swaricheden ende differenten geleth de selve aldaer gevuijdeert recht ende justicie gedaen ende geadministreert te wordene naer behooren, de welcke wij ontbieden daer ǁ toe committerende bij desen dat sij d' voorschreven parthijen gehoordt goet cort recht doen ende expeditie van justicie soo ende gelijck sij in heure conscientie bevinden sullen te behooren, ontbieden daeromme eenen ijegelijcken van u lieden soo hem toebehooren ende aengaen ǁ sal mogen dat ghij den supplianten t'voorschreven octroij willekeuren ende consent inder vuegen ende manieren boven verhaelt peijselijck ende vredelijck doet ende laet genieten ende gebruijcken sonder hen daer inne te doen oft te laeten geschieden eenich hinder stoot letsel oft moeijeǁnisse ter contrarien in eenger manieren, want wij bevonden hebben t'selve alsoo te behoorene, ende ten oirconden soo hebben wij onsen segel hier onder aen doen hangen. Gegeven in sGravenhaege inden voorschreven raede des saterdaechs achthien daegen inde maendt van ǁ septembri int jaer ons heeren duijsent ses hondert ende thien. ǁ Bij de voorschreven eerste ende andere Raeden ǁ P. Gillis ǁ 1610 ǁ
Op de pliek:
Ter ordonnantie van sijne furstelijcke genadenǁ [***] ǁ