Regionaal Archief Tilburg, toegangsnummer 1433, Charterverzameling Oisterwijk, inv.nr. 220
17 december 1481
Testament van Johannes Ghiselberti Corstiaens, bevattende bepalingen in verband met een te stichten huis Manhuijs te Oisterwijk.
Testament
van Magister Johannes ǁ Ghijselbarten ǁ Corstiaens ǁ waarbij wordt ǁ [***] ǁ [***] ǁ Gesticht ǁ een beurs van 20 ǁ guldens voor een ǁ scholier of [***] ǁ [***] ǁ of andere [***] ǁ of ǁ [***] ǁ [***] ǁ voor ǁ 5 oude mannen ǁ 7 December 1481
[Geen transcriptie: Latijn]
[Eerste deel Latijn, geen transcriptie]
Dit is mijn ǁ testamente ende devorere alle ander testamenten ǁ die ick heb gemaect inden iersten sal hebben ǁ Sente Lambert enen stuver, ende die priester ǁ die tot mijnen eynde sal comen ende ministreren ǁ
my mijn uutersten sacramenten enen stuver ǁ ende die coster enen halven stuver eens ǁ Item die kerck tot Oesterwyck sal hebben ǁ XII loepen roggen tot Kerrichoven op die ǁ hoeve der Joffrouwen van Amerroeij Ende ǁ dair af sullen die kerckmeesters jairlix uutreyken ǁ den ghenen die tot Oesterwyck die kerck bedient ǁ het sy die persoen of een ander IIJer stuver indien ǁ dat hij alle sondage op den preeckstoel voir mij ǁ bidt ende doet bidden ende voir myn kynder ǁ doot wesende ende kundicht aldair myn ǁ jaergetyden ende myn maenstonden gaende ǁ nader missen tot mynen grave of totter plaetsse ǁ die ick sal dair toe assigneren Item noch sullen ǁ sy uutreyken den selven IIJer stuver in dien dat ǁ hy alle sondage op den preeckstoel bidt ende doet ǁ bidden voir mijn ouders ende kundicht aldaer ǁ haer jairgetyden ende maenstonden gaende dan ǁ tot haren grave Ende of hy dit verscheynden ǁ ende nyet en dede soe en sullen sy hem nyet geven ǁ mar sij sullen voir dese seven stuver doen doen seven ǁ missen van requiem Begerende op den ghenen die se ǁ sal doen dat hy bid voir my ende myn ouders Item ǁ noch sullen sy uutreyken op alre zielen dach elken ǁ priester die dair celebreert inder kerken van ǁ Oesterwyck enen halven stuver gaende tot elken ǁ met enen van mynen bloede voir der missen begerende ǁ op hem dat sy in haer der missen voor my ende myn ǁ ouders neerstelyken bidden Item des gelycke ǁ sullen sy oeck doen des sondaigs voir palmsondach ǁ qua canitur judica ende dat daer over loept ǁ sal hebben die fabryck Item Noch sal hebben die ǁ
kerck voirs. negen peters totter tijt toe dat den gebueren van node ǁ sal wesen haeren kerchof inden ban wesende weder te doen ǁ wijen want ick wil dat men dan dese negen peters voirs. Den ǁ gebueren te baten sal brengen totten cost ende commer die sy dan ǁ sullen hebben Item noch sal hebben die kerck voirs. eens enen ǁ ouden schult in dien dat ick tot Oesterwyck sterve ende aldair ǁ word begraven voirden altaer gewijdt inder eeren Sent Jacops ǁ ende Sente Hubrechts ende eeft alsoe dat ick dair nyet begraven ǁ en worde soe begere ick op den priester die die kerck tot Oesterwijck ǁ bedient dat hy myn jairgetyden mijn maenstonden ende ǁ memorie aldair begere of ick er begraven waer Item myn vader ǁ sterf des woensdaigs voor Sente Severyns dach ende leghet ǁ begraven teynden der scoelen oestwaert ende mijn moeder ǁ leget dair by ende sterff des woensdaigs voir ascenss dach ǁ Item of die kerckmeesters mijn beg(eer)t nyet en vervulden soe salt ǁ die pater vanden susterhuys van Oesterwijck metter mater aen ǁ nemen heffende den pacht totter tijt toe dat die kerckmeesters ǁ geloven dat zyt sullen doen ende en wils die pater nyet aen ǁ nemen soe sullent die executoers doen of myn naeste mage ǁ totter tijt toe datter die kerckmeesters geloven te doen, Item ǁ sal hebben die taeffel des heiligen geests tot Oesterwyck ǁ een mud roggen erfpachts dat Jan Woeyten gilt uut ǁ synen huyse ende vier loepen op Jans Meyers huys tot ǁ Kerrichoven ende hier af sullen die provisoers der taeffelen ǁ voirs. jairlix uutreyken op den dach dat myn jairgetyt ǁ sal wesen of die ick dair toe sal assigneren den priesteren staende ǁ tot Oesterwyck seven stuvers ende twe den scoelmeester metten ǁ scoelieren in dien dat sy comen op dien dach ter kercken alsoe ǁ dat behoert singende vigilie ende misse van requiem ǁ gaende nader missen tot mynen grave of totter plaetssen ǁ voirs. biddende aldair voir my ende voir myn kynder ǁ doot ende myn ouders ende of sy dit nyet en deden soe en ǁ
sal men hen nyet geven mar men sal dese seven stuver ǁ ende twe geven enen scemelen priester in dien dat ǁ hy will doen negen missen van requiem biddende aldair ǁ voir my, myn kijnder ende myn ouders, Item dese seven ǁ stuvers sullen die provisoers voirs. deylen soe sy best kunnen ǁ ende geven enen yegeliken priester effen voel die daer ǁ heeft geweest van beghinne totten eynde inder missen ǁ ende vigilien voirs. Item dit sal men doen des anderen daegs ǁ nae Sente Hubrechts dach in dien dat ick tot Oesterwyck ǁ nyet begraven en worde ende dair kundigen ende begaen ǁ mijn maenstonden mar worde ick aldair begraven soe ǁ salmen jairlix myn jairgetyt begaen op den dach ǁ dat ick aldair sal syn begraven ende dair nae voert ǁ mijn maenstonden alsoe dat behoert, Item noch sullen ǁ sy spynden in brode jairlix op den dach voirs. XIIII ǁ loepen roggen ende nyet myer, Item noch sal hebben ǁ die taeffel des heiligengeests voirs. XXII ryns ǁ gulden die my die Scepenen van Vechel hebben gevest ǁ ten Bosch te leveren met sulker condicien dat die provisoers ǁ der taeffelen voirs. jairlix sullen uutreycken XX rijns ǁ gulden tstuck van XX stuveren Enen scemelen clerck van ǁ mijnen bloede oudt wesende ten minsten XIIII jair ǁ staende buyten ter scoelen et precipue in universitate ǁ wanneer hij oudt is XVIJ of XVIIJ jair in dien dat ǁ hy jairlix bewys brenget van synen meester off ǁ meesters dat hy dagelix sijn scoel c(on)tinueert ende ǁ neerstelyck studeert want en dede hy dat nyet ǁ soe en sullen sy hem nyet geven mar sij sullent ǁ geven andere armen clercken om dair mede hoer ǁ scoel te oeffenen totter tijt toe dat dese voirgenoemde ǁ van mynen bloede wesende brenget bewys gelyck ǁ voirs. is want ick will dat hy se dan sal boeren tot twee ǁ
tijden des jaers te wetende thien tot paesschen ende ǁ thien tot bamyss totter tyt toe dat hy oudt is XXV jair ǁ in dien dat hy buten ter scoelen staet ende bewys brenget ǁ jairlix dat hy dagelix frequenteert ende neerstelyc studeert ǁ Item of dese syn scoel lyet varen eer hy oudt wair XXV ǁ jair dan soude men dese XX gulden geven enen anderen ǁ van mynen bloede staende buten ter scoelen brengende ǁ jairlix bewys soe voirs. is tot dat hy out is XXV jaer ǁ ende nyet langer want hy hem dan wael sal behelpen wil ǁ hy doegen mar waert alsoe dat ick gheen mage en hadde ǁ staende ter scoelen buten gelyc voirs. soe mocht hy dese XX ǁ gulden noch boeren drie jair in dien dat hy in universitate bleef ǁ staen ende ter stont priester worde te weten bynnen jairs ǁ ende celebreerden alle weken by hem of yemont anders drie ǁ missen van requiem biddende aldair voir my ende myn ouders ǁ ende nae desen drie jaeren sal men dese XX gulden geven enen ǁ van mynen magen staende buten ter scoelen etc(etera) Ende eest ǁ alsoe dat ick gheen mage en heb staende ter scoelen buten etcetera ǁ dan sullen die provisoers voirs. met tween mynen naesten ǁ ende wystdsen magen dair toe ordineren enen armen clerck ǁ die dair uut ende p(ro)ffytelyck toe sal wesen buten te trecken ǁ ende syn scoel aldair te oeffenen die welke dese XX gulden ǁ sal boeren tot dat hy out is XXV jair in dien dat hy bewijs ǁ brenget gelyck voirs. is ten waer dat sake dat eenich ǁ van mijnen magen bynnen desen jaeren buten ter scoelen toege ǁ ende dair bleef staen die welke dese XX gulden dan soude boeren ǁ in dien dat hy dede dat voirs. is want ick wil dat myn mage ǁ in desen vordeel hebben in dien dat sy doen dat sy sculdich syn ǁ te doen nae mynre begeerten Item of sy nyemonden en ǁ vonden die daer uut toe waer buten ter scoelen te trecken ǁ soe sullen sy doen celebreren alle weken vier missen een ǁ van requiem dander de trinitate die dorde van onser ǁ
vrouwen ende die vierde de Omnibus Sanctis totter tyt toe ǁ dat sy yemonden vijnden die dair uut toe sal syn, of dat ǁ ick mage heb ter scoelen buten staende Ende dat daer ǁ over loept sullen sy deylen den armen Item of ick had ǁ twe of drie mage staende buten ter scoelen soe will ǁ ick dat die naeste vordeel sal hebben ende syn sy effen nae ǁ soe wil ick dat die oudtste vordeel sal hebben ende syn sy ǁ effen oudt soe wil ick dat die armste vordeel sal hebben ǁ indien dat hy jairlix bewys brenget etc(etera) Ende dede ǁ hij dat nyet soe sal men dese XX gulden geven enen ǁ anderen gelyc voirs. is in dien dat men dien kan vynden ǁ ende en vynt men dien nyet soe sal men doen celebreren ǁ vier missen alle weken gelyck voirs. is totter tyt toe ǁ dat men eenich van mijnen magen vijnt staende buten ǁ ter scoelen of enen armen clerck die dair uut toe is ǁ te seynden ende steet Item desen missen te celebreren ǁ sullen myn mage vordeel hebben in dien dat sij se ǁ willen doen om een redelyc loen te wetende elck misse ǁ om enen stuver Item die dese XX gulden jairlix sal boeren ǁ ende egeen priester en is die sal lesen alle dage voir ǁ mijn ziele miserere mei deus ende de profundis cum una ǁ collecta pro defunctis, ende of hijt versuymet den ǁ enen dach soe mach hijt verhalen op den anderen ende dit ǁ sal men hem seggen want ick dit wil hebben gedaen ǁ Item of die provisoers desen clerck nyet en wouden uutreyken ǁ dese XX gulden soe sullen sy bevelen den ghenen die dese ǁ XXIJ gulden gelden dat sij se geven desen clerck ende eest ǁ dat sy dat nyet en doen soe sal men den clerck te baten ǁ comen metten brieven behoudende die altyt in gewaerden ǁ hant alsoe dat betaemt mar want dese provisoers ǁ hier voel in moegen verdienen dair om Begeer ick ǁ dat sy dese XXIJ gulden selver boeren ende reyken dese XX ǁ
gulden uut halff tot paesschen ende halff tot bamyss gelyck ǁ voirs. is ende dat dair over loept sullen sy deylen den armen Item ǁ of die van Vechel dese XXIJ gulden of leeden soe sal men dat gelt ǁ weder beleggen ende eest dat men dair myer om coept dan XXIJ ǁ gulden dat sal den clerck corten ende coept men dair meer om dat ǁ sal hem dienen want ick wil dat die taeffel voirs. sal hebben ǁ twee rijns gulden tot behoef der armer, Item sal hebben die ǁ taeffel des heiligen geests tot Oesterwyck myn huys met ǁ sulke condicien dat dair altyt in sullen woenen vyff arme ǁ oude menschen die haer broot nyet en kunnen gewynnen ǁ ende der caritaten behoeven Item noch sal die taeffel voirs. hebben ǁ op Jans Willem Wyten soens erve tot Enschot vyff mudde ǁ erfrogs met sulken condicien dat die provisoers jairlix sullen ǁ uut reyken enen yegelyken van desen vyven eenen mud rogs ǁ in brode Behoudende van elken mudde een loepen voir ǁ hoeren cost ende onlede ende eest alsoe dat ick desen rogge ǁ nyet geheelyck en heffe op Jannen Willem Wyten soen ǁ soe sal ick dat ghene dat ick dair myer heffe dan vyff mud ǁ bewijsen op ander goede pande of dair toe gelt laten, om ǁ dair mede dat gebreck te vervullen, Item sal noch hebben die ǁ taeffel voirs. den acker gelegen by den dreyboem tot behoef ǁ dess armer om dair uut te houden een koe in dien dat se ǁ desen armen dient ende en dient se hen nyet soe sal men ǁ dit lant groot wesende drie loepensaet of dair omtrent ǁ verhueren ende dat men dair af neempt sal men leggen aen ǁ boeter ofte aen ander toespyze die desen armen best ǁ sal dienen ende meest van node sal wesen, Item noch sall ǁ hebben die taeffel voirs. jairlix enen peter die Jan ǁ Witten gilt met sulken condicien dat die provisoers voirs. ǁ jairlix sullen doen desen armen inden beg(in)ne vanden vasten ǁ twee loepen erweyten om dair af te maken pottagye ǁ alsoe lange als sy dueren ende vier quaerten olys ǁ
of vyff in dien dat dair soe voel vanden peter overloept ǁ want ick wil dat sy die erweyten hebben ende dat daer ǁ overloept vanden peter dat men dat sal beleggen ǁ aen smout ende deylent desen armen soe men best kan ǁ ende duutste is Item of eenich van desen armen nyet ǁ vredelyck en waer metten anderen of nyet en leefden ǁ alsoe dat behoerden dien sullen dese provisoers bij rade des ǁ persoens ende drie of vier vanden oudtsten Scepenen ende twee ǁ van mijnen naesten magen oerlof geven ende ontfangen ǁ dair in enen anderen in syn stat ende desgelyck sullen sy oeck ǁ doen als dair een sterft op dat dair egeen plaetsse ǁ ledich en blyve Ende en vynden sy egenen ouden armen ǁ man soe sullen sy dair in setten ander die haer broot ǁ nyet en kunnen gewunnen ende der caritaten behoeven ǁ nae haeren besten vijff synnen Item of ick mage hadde die ǁ der caritaten behoefden alsoe wael als een ander Soe ǁ Begere ick dat men dien dair in neme voir enen anderen ǁ Behoudelijck des dat hy of ennige die men dair in ontfangen ǁ sal sal geloven metten anderen te leven vredelyc ende gode te ǁ dienen nae synen vermoegen ende aldair egeen oneerbairheyt ǁ te hanteren dronckenscap oncuysheyt of egeenrehande ǁ zaken die den armen nyet toe en behoeren te doen Item ǁ sal elck van desen alle dage spreken voir myn ziele ǁ ende voir mijnre ouders ende voir die ghene dair dit ǁ goet af coemt dat ick dien sal laten XV pater noster ǁ ende alsoe voel Ave Maria ende dat sy verscynen moegen ǁ sy wael verhalen des anderen daigs ende dit sal men hen ǁ seggen ende te kennen geven als men se dair in sall ǁ ontfangen want ick wil dat syt sullen geloven te doen ǁ ten wair dat sy alsoe zyeck ende cranck waeren dat zyt ǁ nyet en consten gedoen Item of die provisoers voirs. ǁ nyet aen en wouden nemen dese arme te regeren ende ǁ
mijnen wil te volbrengen Soe sal die persoen van Oesterwyck ǁ metten seven scepenen of dat meeste dele van dien dair ǁ toe ordineren Enen anderen goeden ende rechtverdigen man ǁ die den provisoers te baten sal comen ende mynen wil ǁ sal volbrengen nyet alleen in desen punte mar oeck ǁ in dat ander hier boven genarreert vanden clerck ǁ nae synre macht ende bewijsen jairlix den provisoers ǁ dat ghene dat hy sal hebben gedaen Dwelck die ǁ provisoers sullen thoenen als sy haer rekeninge doen ǁ inder kercken, Item in desen huyse en sal men nyemonden ǁ ontfangen hy en sal overgeven voir Scepenen alsulken ǁ goet als hy heeft het sy have of erve der taeffelen ǁ voirs. tot behoef dess armer Ende geloven dat hy all ǁ dat ghene dat hy after leet nae sijnre doot sal ǁ laten desen huyse ende armen Behoudelyc des dat hyt ǁ alleen sal besingen ende gebruycken syn leven lanck duerende ǁ of hy wil mar nae synre doot sullent die arme behouden ǁ ende gebruyckent gemeynlyck mar sy en sullens nyet moegen ǁ vercoepen noch vertieren Item dese huysinge sal men in reecke ǁ houden ende leggen dair aen het sy een of twe mud Rogs eens ǁ inden zack alst van node wesen sal ende die arme beste moegen ǁ ontberen ende en moegens die nyet ontberen soe sal die heiligen ǁ geest dien te baten te hulpen comen want syn kijnder sullen ǁ syn die dair in sullen woenen ende die huijsinge hem sall ǁ toe behoeren nae der vorwarden voirs. te wetende dat ǁ dair altijt dat getal voirs. der armen in sall woenen ǁ Item of dese huysinge versuymt worde dat god verhueden wil ǁ soe sal men metten renten des huys van enen jair ǁ ende metten hulpen des heiligen geests ende der goeder ǁ luden een ander maken soe men beste kan ende setten ǁ dair in dese vyff arme ende deylen dien voirtaen dat ǁ ghene dat ick dien heb gelaten Ende inden jaere dat sy ǁ
die renten souden moeten ontberen om dair mede dit huijs weder ǁ te maken eest van node Soe sal die taeffel voirs. ende die ǁ goede lude desen armen te meer te baten comen want ǁ hen dan van node soude wesen Item sal die taeffel voirs. ǁ noch hebben een halff mud drogs tot Dircx van der ǁ Elst Ende noch een halff smyts te Hukelem tot behoef ǁ der armer voirs. om dair mede te hueren ende te crijgen ǁ een oude stercke vrouwe die dese arme menschen sal ǁ havenen ende dienen die welck een vanden vyven sal ǁ wesen totter tyt toe dat ijemont dair mynre toe heeft ǁ Ende dese maget oft oude vrouwe helpt besorgen van ǁ eten want ick dan wil dat sy buten den getal van desen ǁ vijven sal staen Item noch sal die taeffel voirs. hebben een ǁ weyde gelegen tot Hukelem die welcke meester Henric ende ǁ syn moeder my hebben gemaict met sulken condicien dat men ǁ die sal verhueren ende dat men dair af jairlix neempt sal men ǁ leggen aen borringe tot dess armer behoef Item sal ǁ noch hebben die taeffel voirs. anderhalff mud erfrogs ǁ tot Claes Hollen tot Haeren Ende noch anderhalff tot Jan ǁ Corstiaens tot Gestel met sulken condicien dat die provisoers ǁ der taeffelen voirs. sullen doen celebreren tot ewigen dagen ǁ alle weken des maendaegs een vroeghmisse van requiem ǁ inden altaer gewijdt inder kercken van Oesterwijck ǁ ter eeren Sente Jacops ende Sente Hubrechts ten tyden ǁ genarreert inder fundacien des selfs altaers te ǁ wetende des soemers voir vyff uren ende zwynters voir ǁ der zonnen opganck ende op den peen van twe oude ǁ groten die welck sy sullen ontsaen vanden ghenen ǁ die dese misse aen sullen nemen in dien dat hy dair ǁ in versuymelyc is te wetende van elker missen twe ǁ oude groot als voirs. is Ende of die provisoers dese ǁ peene nyet en namen soe sullent die naeste van ǁ
mijnen bloede ontsaen ende doen dat gebreck verhalen Behoudende ǁ dat ander voir haer onlede ende diligencie Item die dese misse ǁ sal doen sal nae der missen gaen voir den altaer ende lesen dair ǁ miserere ende deyfundis met eenre collecten pro defuncten Biddende ǁ inder missen ende dair nae voir my ende myn ouders, Item noch ǁ sullen sy jairlix doen doen Een dertichsten den priester die dese ǁ misse sal doen in dien dat hijt kan gedoen ende wil doen om een ǁ redelijc loen Item van dess missen ende dertichsten sullen sy geve jairlix ǁ vier peters of vier ryns gulden ende nyet myer ende waert alsoe dat ǁ ick mage hadde die dese misse wouden doen gelijc voirs. is ǁ Soe Begere ick dat men se dien laet doen voir enen anderen Item of ǁ die rectoer des altaers voirs. in dess missen vordele woude ǁ hebben ende begerden te beletten mynen soe sal men dese misse doen ǁ celebreren op een ander altaer totter tijt toe dat hy se laet doen ǁ opten altaer voirs. Item waert alsoe dat dese rectoer des ǁ maendaigs egeen misse en hadde ende ick egeen mage en hadde ǁ die dese misse ende dertichsten wouden aennemen te doen soe ǁ sal dese rectoer vordele hebben in dien dat een goet man is ǁ van goeden leven ende mynen wil nyet en heeft begeert te ǁ beletten Item sal die taeffel voirs. noch hebben twe mudden rogs ǁ te Haeren inden ghener die Jan van Haeren gilt ende een dat ǁ Wouter van Gorop gilt ende sculdich is te leveren tot Oesterwijck ǁ met sulken condicien dat die provisoers sullen doen celebreren inden ǁ altaer voirs. alle weken tot ewigen dagen des woensdaigs een ǁ een vroeghmisse de Omnibus Sanctis ten tijden ende op den peen ǁ hier boven vanden andere missen genarreert ende inder missen ǁ doen gaen voir den altaer ende aldair lesen miserere etcetera ende ǁ doen jairlix doen een dertichsten Begerende op den priester ǁ die dese missen en dertichsten sal doen dat hy voir my ende ǁ myn ouders bidde ende geven hem van desen dienste vier ǁ peters of vier rijns gulden ende nyet myer ende of ick mage hadde ǁ die dese misse wouden doen die sullen vordele hebben ten ǁ
waer dat sake dat hij soude moeten vyneren dwelck ick ǁ nijet en wil hebben Ende en heb ik egeen mage die dese misse ǁ ende dit ander voirs. willen of kunnen gedoen soe sal die rectoer ǁ des altaers voirs. vordeel hebben in dien dat hy op dese dage ǁ egeen misse en heeft noch mijnen wil begeert en heeft ǁ te beletten ende van goeden leven is mar waert alsoe ǁ dat hij dese misse nyet en hed willen laten doen op desen ǁ altaer soe sal men se doen op een ander totter tijt toe dat hijt ǁ geheuget Item sal dese misse worden gedaen in alre manieren ǁ ende ten tijden ende op den peen dat die ander des maendaigs ǁ sal worden gedaen Item alsulkene mud rogs als ick heb ǁ geloeft met Mariken mynre dochter in hylixen vorwarden ǁ sal haer gelden Jan van Wyslet tot Tilborch hoewael ǁ dat ick dair nyet in gehouden en bin overmidts zekeren ǁ geloeften die my Aert hoer man heeft gedaen voir Her ǁ Dirckx Blerinct ten Bosch inder hylixen vorwarden ende dair ǁ nae die hy nyet gehouden noch voldaen en heeft wair ǁ om ick will ende begere dat hij egeen macht en sal hebben ǁ over dit mud rogge noch over ennich goet dat ick ǁ daer sal laten hoewael dat hij haer momboir is want ǁ ick ducht dat hij nijet en sal doegen mar ick wil dat ǁ sy dit mud rogs sal heffen ende behoudent tot haeren ǁ eten totter tyt toe dat sy heeft een wittich kynt oudt ǁ XX jair of dair omtrent dwelck zy bij rade der ǁ vrienden sal behelpen inden huwelyken staet of in ǁ een cloester ende dan sal sy dit mudde rogs moegen vercopen ǁ om dit kynt dair mede te behelpen ende nyet anders ǁ of sy moeget den kynde over geven heel of halff of ǁ vercopent gelyc voirs. is Ende of sy egeen kynt en ǁ hadde oudt wesende XX jair soe sal sy desen rogge ǁ boeren hoer leven lanck ende nae hoere doot sal hen boeren ǁ die taeffel voirs. tot behoef des armen die sullen wonen ǁ
in myn huijs om dair mede te coepen byer of anders wat voir ǁ dese arme menschen mar lyet sy wittige geboerte after ǁ ende desen rogge nyet vertiert en hedde gelyc voirs. is dan ǁ soude die geboerte desen behouden ende egeen macht hebben ǁ dien te vercoepen of te vervreemden of te becommeren in enniger ǁ manieren ten waer dat zake dat se oudt wair XXXIJ jair ǁ ende of dese geboerte den rogge voirs. nyet en hed vercoft gelijck ǁ voirs. is ende sonder wittige geboerte storve, dan soude desen ǁ rogge noch comen totter taeffelen voirs. om dair mede te ǁ coepen borringe voir die arme voirs. gelijc voirs. is ǁ Item noch sal sy boeren ende heffen haer leven lanck ende nyet ǁ langer twe mudde rogs op Jan van Wijflet voirs. ǁ die hy my selver heeft gevest ende vercoft ende nae haere doot ǁ sal se hebben die taeffel voirs. tot behoef der armer voirs. ǁ om dair mede coepen jairlix verken vleijs alsoe verre ǁ als die somme dair af jairlix genomen sal gedragen Item ǁ hier af sal Mariken jairlix hoere moeder uutreyken een ǁ halff mudde rogs of enen peter van XVIIJ stuveren alsoe ǁ lange als zy levet item die susteren tot Oesterwyck sullen ǁ hebben vier pont payments tot Enschot met sulker ǁ condicien dat sy des anderen daigs naden dach dat mijn ǁ jairgetyt sal wesen in haer cloester voir mij sullen bidden ǁ ende deylen dan den huysarmen in gelde of in schoenen brode ǁ drie pont payments jairlix item noch sullen sy hebben ǁ allen mijn duytssche boecken die ick after sal laten nae ǁ der doot Ermkens mijnre dochter Item sal Anna mijn dochter ǁ hebben Een mudde rogs tot Haeren bij die scap dair men ǁ gheet ten Bosch waert dwelck ick heb gecoft tsegen ǁ Henrix Brabants ende dair mede sal sij moegen doen hoeren ǁ wille als sy een wittich kijnt heeft oudt wesende X ǁ jair of dair omtrent dwelck sy by rade der vrienden ǁ dair mede sal behelpen inden huwelyken staet of in ǁ
een cloester Ende oft sy dit nyet en dede overmidts dat ǁ sy egeen kijnt oft kynder en kreeghe ende storve sonder ǁ geboerte wittich wesende dan soude desen rogge ǁ comen totter taeffelen voirs. tot behoef der armer ǁ voirs., om dair mede te coepen dat ghene dat dien ǁ meest van node sal wesen mar leet sij after wittige ǁ kynder of een kynt die sullen desen rogge hebben ǁ ende egeen macht hebben desen rogge te vercoepen etcetera ǁ zy en syn oudt XXXIJ jair of dair omtrent Ende en ǁ worde desen rogge nyet vercoft alsoe voirs. is ende ǁ dese kynder storven sonder wittige geboerte, dan soude ǁ desen rogge noch comen totter taeffelen voirs. tot ǁ behoef dess armer gelyc voirs. is Item sal sy noch ǁ hebben vier rijns gulden jairlix dair Teeuwen mijn ǁ neve die veste af heeft welke vier rijns gulden ǁ men mach afleggen met eenre zekere sommen wair ǁ omme men sal coepen lijfrenthen tot behoef armen ǁ voirs. ende hoere kynder in dien dat sy kijnder crijget ǁ dwelck Teeuwen mijn neve sal doen of die executoers ǁ des testaments Item sal sij uutreyken haere moeder jairlix ǁ haer leven lanck duerende enen peter van XVIIJ stuveren ǁ of enen ryns gulden van XX stuveren Item Aleyt mynre ǁ suster dochter sal hebben Een mudde erf rogs dat men ǁ gildt by den Bosch opten Papendijck haer leven lanck ǁ ende Lysbeth haer suster sal hebben een mudde rogs ǁ tot Scijndel haer leven lanck welke twe mudde rogs ǁ my heeft gevest meester Vranck mijn neve in enen ǁ brief ende nae der doot van hen beyden sal desen ǁ rogge comen tot Lysbetten mynre nichten kynder ǁ in dien dat sy wittige kynder after leet ten waer ǁ dat zake dat Aleyt myn nychte wittige geboerte ǁ after lyete die welke dat mudde rogs soude hebben ǁ
dat ick Aleyten heb gemaict Ende oeck dat mudde rogs ǁ dat ick Lysbetten haeresuster heb gemaict, in dien dat sij ǁ egeen wittige geboerte after en lyete Item Yesken myn ǁ nychte sal hebben Een mudde rogs haer leven lanck ǁ tot Gerit Kepkens te Gestel, over welken rogge ǁ Ghijb haer man egeen macht en sal hebben hoewael ǁ dat hy haer momboir is mar sy sallen houden voir ǁ haeren mont ende nae haere doot sal hy comen tot Lysbetten ǁ kynderen voirs. ten waer dat zake dat Yesken wittige ǁ geboerte after lyete waer toe dat desen rogge nae ǁ haere doot soude comen ende den rogge die ick haeren ǁ susteren heb gemaict in dien dat sy egeen wittige geboerte ǁ after en lyeten Item die wittige geboerte dair desen rogge ǁ nae der doot van mynen nychten toe sal comen en sal ǁ egeen macht hebben desen rogge te moegen vercoepen ǁ te becommeren of te vervreemden in enniger manieren die ǁ en is oudt XXXIJ jair Item of mijn nichten voirs. egeen ǁ wittige geboerte after en lyeten soe souden die voirs. ǁ drie mudde roggen comen totter taeffelen des heiligengeests ǁ voirs. met sulker condicien dat die heiligengeestmeesters ǁ tot vier tyden des jairs sullen deylen den huysarmen ǁ in brode XI loepen rogs te wetende alle vrydage ǁ in die vier quatertymper Item Lysbeth myn suster voirs. ǁ sal hebben haer leven lanck Een halff mudde rogs ǁ jairlix tot Jan Corstiaens Ende nae haere doot sal hebben ǁ dat cloester van Korssendonck welken rogge ick ǁ Tsteegen hem heb gecoft met condicien toegedaen, dat ǁ hy den selven pacht af moet leggen, met sekeren penningen ǁ of ick wille welke penningen zy sal beleggen ten tyden ǁ als Jan voirs. desen rogge afleeghet aen een ander ǁ halff mudde rogs erflyke dwelke dat cloester voirs. ǁ sall hebben ende behouden nae haeren doot Biddende neerstelike ǁ
voir my ende voir mijn kijnder ende ander(sin)s Item sal Baet dair ǁ ick die kynder by heb gehadt hebben haer leven lanck Een ǁ halff mudde rogs tot Laureyns Loer wonende by Loen dwelke ǁ hy af mach leggen met XVIJ peters ende of hij dat dede soe ǁ sal men dair om coepen Een halff mudde rogs erfpachts ǁ dwelke nae Baten doot sal hebben dat cloester voirs. met ǁ sulker condicien dat die brueders des voirs. cloesters voir ǁ dit halff mudde rogs ende dat ander voirs. jairlijx ǁ myn jaergetyt sullen begaen hebbende een pytancie ǁ van XXVIJ stuveren, Item sal dat cloester van Korssendonck ǁ voirs. noch hebben drie pont payments elck pont ǁ van VIJ stuveren die welke nu gilt Hericx van Hout ǁ uut enen huys staende in die Kerckstrate Ende noch een ǁ pont payments van VIJ stuveren dwelke Wouter Pygge ǁ ende Jan Michiels met meer anderen gesamender hant ǁ ende onversceyden gelden, met sulker condicien dat ǁ die brueders des voirs. cloesters des anderen daigs naden dach ǁ dat sy myn jairgetyt begaen sullen hebben nae des ǁ cloesters manier hebben sullen een pitancie biddende ǁ neerstelyck op dien dach in haeren missen ende dair buyten ǁ voir my ende voir meester Henricx van Ethen ende voir syn ǁ ouders dair dese vier pont af comen sijn Item of ǁ die brueders pitancie hedden op den dach dat mijn ǁ jairgetijt sal wesen op den welken sy sullen neerstelijc ǁ bidden voir my ende voir myn ouders ende voir mijn ǁ kynderen gelyck voirs. is soe sullen sy die pitancie hebben ǁ op enen anderen dach als sy egeen pitancie en hebben ǁ Ende desgelijx soudt oeck wesen of sy des anderen ǁ daigs naden dach dat sy myn jairgetijt sullen ǁ begaen pitancie hedden Item of hier gebreck ǁ in geviele soe sal die taeffel des heiligengeests ǁ tot Oesterwyck dit mudde rogs ende dese vier pont ǁ
hebben ende deylent den armen Item sal Mechtelt mijn ǁ huysvrouwe haer tochte hebben of sy will in dese ǁ vier pont voirs. ende inden acker gelegen bijden dreyboem ǁ ende in die weyde gelegen tot Hukelem die Heyn van ǁ Schye heeft gehuert Item die brieve vanden mudde ǁ rogs der taeffelen des heiligengeests beset Ende die ǁ brieve vanden renten den clerck beset ende die ǁ brieve van mynen huyse ende vanden renten den ǁ armen beset die dair in sullen woenen ende vanden ǁ missen ende van allen renten die namaels sullen ǁ moegen comen totter taeffelen voirs. het sy ter stont ǁ nae mijnre doot ofte mynre kynd(eren) ofte yemonts ǁ anders nae begrip des testaments sullen die provisoeren ǁ sluyten in doesen ende setten se in die kyste daer die ǁ brieve vanden renten der taeffelen voirs. in liggen ǁ met sulker condicien of yemont dess brieve behoefden ǁ om dair mede syn recht te vorderen dat sy se dien ǁ uut sullen reyken om dair mede syn recht te vorderen ǁ in dien dat hy goede borgen setter ende steldt, dat hy se ǁ ter stont als hy se heeft gebesingt ende syn recht ǁ dair mede gevordert heeft weder sal brengen ǁ geheel ende ongecancelleert in handen der provisoers ǁ voirs. dair af hy se sal hebben ontfangen Item die ǁ brieve vanden mudde roggen dwelke sullen moegen ǁ vercoepen mijn kynd(eren) als sy hebben wittige geboerte ǁ out XX jair etc(etera) en sal men dien nyet uutreyken ǁ
om yemont dair mede te vesten ten zij dat zake ǁ dat se myn begeerte yerst hebben vervult, of sullen ǁ borgen setten dat sy se bynnen enen vierdel jaers ǁ sullen vervullen te wetende dat sy dair mede ǁ dese geboerte sullen behelpen inden huwelijken ǁ staet, of in een cloester bij rade der vrienden ǁ
mar waert hen van node die brieve anders te besingen ǁ soe sal men se hen doen in dien dat sy behoerlijke cautie ǁ setten dat sy se weder sullen brengen geheel ende ǁ ongecancelleert Item sal Anna myn dochter hebben ǁ myn beste bedde ende myn beste zaertse met twe ǁ oerkussen naest den besten mijn beste kyste ende mijn ǁ tridzoer ende drie wynkannen ende twe groten scotelen ǁ ende een metalen stesser twe ketels een cleyn lavoer ǁ ende mijn duytsschen boecken ende twe potten te wetende ǁ den besten naest den besten ende den archsten naest den ǁ den archsten Item Mariken myn dochter sal hebben ǁ vier peters om dair mede te coepen een bedde ende ǁ een zaertsse ten waer dat zake dat ick haer een ǁ lyete nae mijnre doot Item noch sal sy hebben ǁ twe mijn beste oerkussen twe potten te wetende ǁ den besten ende den archsten twe groten scotelen een ǁ lavoer den groten disch een kyste staende op mijn camer ǁ boven den kelder enen cleynen ijseren spyt Item ǁ die drie voeten sullen Anna ende Meriken gelyck deylen ǁ Item desen huysraet sullen sy hebben in dien dat ick en ǁ afterlate ende nyet vervreemdt en hebbe met sulken ǁ condicien dat desen huysraet sal comen totten armen ǁ woenende in mijn huysinge voirs. in dien dat sy sterven ǁ sonder wittige geboerte wair omme sy sullen geloven ǁ op haer goet dat sy after sullen laten voir scepenen ǁ den provisoers voirs. of den ghenen die se sal regeren ǁ dat sy desen huysraet nyet en sullen vercoepen ǁ vervreemden noch verderven mar sy sullen ǁ dien wael redelyc moegen besingen ende verslyten ǁ alle argelist hier inne uutgesceyden Item dat ǁ lyngewaet dat men dair sall vijnden in myn kijsten ǁ sullen sy deylen gelyck ende doen dair mede haeren wille ǁ
ten waer dat zake dat icx ennich ewech maecten off ǁ besetten Item den anderen huysraet die ick afterlate ende ǁ nyet ewech en heb gemaict sullen behouden dese arme ǁ die dair sullen woenen in myn huys twee bedden ǁ ende alle die bedtsteden die men sal staen op haer stat ǁ een grote spen een cleyn besloeten spenneken een ǁ scheepken een hael twee metalen kendelers ende enen ǁ cleynen enen groten setel staende bijden hort ende enen ǁ cleynen staende op myn camert ende noch ander stoel ǁ uutgenomen die drie voeten vyff of sess tennen komkens ǁ ende saussieren enen ende noch cleyn tennen scoetelen etcetera ǁ Item desen huysraet sullen sy hebben in dien dat ick en ǁ afterlate ende nyemonden en heb gemaict met sulken ǁ condicien dat sys nyet en sullen vervreemden noch ǁ verderven mar redelyck orbaeren alst hen van node ǁ sal wesen wair omme men sal besterven dese huysraet ǁ ende leveren dien den ghenen ofte der vrouwen die dese ǁ arme sal regeren ende havenen tot dien eijnde, dat hy ǁ nyet verloeren noch vervreemdt en worde Item of dair ennigen ǁ huysraet waer die desen armen nijet en dienden dien ǁ sullen dese provisoers of die rectoer vanden armen ǁ vercoepen off wysselen ende leggenen aen anderen die hen ǁ bat dient ende meer van node sal wesen Item sal ǁ Lysbeth mijn suster hebben Een oude wynkan hebbende ǁ een butsse ende Lysbeth mijn nijchte sal hebben een ǁ slechte tennen quaertkan Item Aleyt mijn nycht sal ǁ hebben mynen groten spyt ende den brantroede Item ǁ Yesken myn nychte sal hebben een tennen mengel ǁ kenneken ende hier mede sullen sij doen hoeren wille ǁ Ende die ander mengelkennekens die ick after ǁ late ende alsulken eerden kannen ende scoepen etcetera ǁ ende die kussens het sy oerkussens ofte anderen die ick ǁ
nyet gedisponeert en hebbe sullen die arme voirs. behouden ǁ nae der manieren voirs. te wetende dat sijs nijet en sullen ǁ vervreemden etcetera Item alsulken borringe als ick after ǁ sal laten het sy torff of hout sullen behouden dese arme ǁ in dien dat ick langer leve dan Mechtelt mijn huysvrou ǁ want leeft zy nae mijnre doot soe sal zij se behouden ǁ of sij wil alst wael betaemt, Item metten yersten ǁ pachten die verschijnen sullen nae mijnre doot ende die ǁ verscheenen syn ende nijet betaelt en sijn ende met mijnen ǁ gereden gueden het sy rogge gelt schout silver ǁ tynasch of dair men gelt af maken mach dwelck ǁ ick nyet ewech en heb gemaict sal men betalen ǁ mijn schout ende allet dat ick ewech heb gemaict ǁ in gereden gueden ende noch maken sal den ghenen ǁ die icx gav Oeck sal men dair mede doen een ǁ redelyke uutvaert ende simpel sonder daer in ǁ te sueken den loss der menschen ende deylen elken ǁ armen mensche die daer comen sal een oert ǁ van enen stuver In gelde of in brode Ende dat ǁ daer overloept sal men beleggen aen erfrenthen ǁ die welke sullen comen tot enen armen die dair ǁ sal worden noch ontfangen in myn huys half ter ǁ stont ende halff nae mijnre huysvrouwen doot, om ǁ daer mede te coepen byer broot vleesch of ander ǁ dingen die desen armen meest van node sullen wesen ǁ Ende den gelycke soudt oeck wesen of ick ennige ǁ erfgoede noch vercreech die ick nyet gedisponeert ǁ en hedde dat die oeck half souden comen totten ǁ armen voirs. ter stont ende halff nae mijnre ǁ huysvrouwen doot, Item dit punte sullen volbrengen ǁ die Executoers des testaments nae hoere macht ǁ Behoudelyken des dat die kerck sal heffen den ǁ
rogge ende IX peters die ick haer heb gemaict ende vervullen ǁ myn begeerte ende die heiligengeests een mudde rogs dat Jan ǁ Woeyten gilt ende vier loepen ende volbrengen myn begeerte ǁ ende die van Korssendonck dat gheen dat ick dien heb gemaict ǁ doende dat gheen dat ick beg(eert) heb op die brueders mar ǁ die ander yersten pachten die sullen verschynen nae mynre doot ǁ sullen boeren die Executoers des testaments gelyck voirs. is ǁ Behoudelyken des dat sy desen armen wonende in myn huys ǁ bynnen enen halven jair nae onsser vrouwen lichtmis als ǁ dese pachten sullen verschijnen uut sullen reyken half die ǁ ick hem heb gemaict in dien dat sy in dit huys ontfangen ǁ syn tot onsser vrouwen misse ende dan voirtaen sullen die heiligen ǁ geestmeesters den pacht heffen gelyck voirs. is ende deylen dien ǁ den armen voirs. inne mynre begeerten ende en waeren sy dair
nyet in tot onsser vrouwen misse of bynnen eerste maent dair ǁ nae dan souden sy dien desen halven pacht nyet uutreyken ǁ zy en hadden dair in gewoent een half jair ende men sal se ǁ dair in ontsaen ten tyden voirs. opte ten langsten tot Paesschen ǁ comende dair nae ende dit sal men den heiligen geestmeesters ter ǁ stont nae mynre doot te kennen geven op dat mijn begeert ǁ te bat mach worden vervult Item den clerck voirs. sullen sy ǁ uutreyken tot bamys comende nae onsser vrouwen misse voirs. ǁ thien rijns gulden in dien dat hy buyten ter scoelen steet ǁ ende buyten heeft gestaen een halff jair brengende besceyt gelyck ǁ voirs. is Ende en heeft hy dair egeen half jair gestaen ǁ soe sullen sy hem nae belope vanden tyde dat hy dair heeft ǁ gestaen ter maent uutreyken twe ryns gulden totter tyt toe ǁ dat hy dair heeft gestaen een halff jair ende dan voirtaen ǁ sullen die heiligegeestmeesters desen clerck besorgen nae ǁ mynre begeerten hier boven gescreven Item den priester dit ǁ celebreren sal die twe vroeghmissen sullen die Executoers ǁ uutreyken vier peters bynnen enen halven jair dair nae ǁ
dat hij se heeft bestaen ende gedaen alsoe ick begeert heb ǁ Ende dan voirtaen sullen die heiligengeestmeesters ǁ desen priester loenen ende vervullen mijn begeerte ǁ heffende tghene dat ick dair toe heb gemaict Item ǁ dese missen salmen doen doen bynnen eenre maent ǁ nae mijnre doot in dien dat men kan, ende ick ǁ maghe heb diese kunnen gedoen ende heb ick die ǁ nyet soe sal men se doen doen den rectoer des ǁ altaers van Sente Jacop ende Sente Hubrecht in ǁ dien dat hy op die dage egeen misse en heeft, of ǁ enen anderen van meester Henrix bloede, die op die dage ǁ egeen misse en heeft totter tijt toe dat ick mage heb ǁ die se kunnen gedoen sonder vijneren Ende en kunnen ǁ sy nyemonden vijnden die dese missen kan gedoen bynnen ǁ eenre maent nae mijnre doot soe sullen sy doen doen ǁ vier dertichsten ende geven van elken enen peter ǁ begerende op die ghene die se sullen bestaen te doen ǁ bynnen eenre maent nae mijnre doot dat sy een ǁ misse van requiem lesen als sij se gedaen hebben ǁ ende bidden voir mijn ziele Item in desen gevalle ǁ sullen die heiligengeestmeesters desen missen doen bestaen ǁ ende all voert doen doen gelyck ick begeert heb tot ǁ Sente Jansmisse toe dair naestcomende heffende den ǁ pacht tot onsser vrouwen misse dair nae ende alsoe ǁ voirtaen vervullende myn begeerte want sy dan ǁ wel yemonden sullen vijnden die se nae mynre begeerten ǁ doen sal in dien dat sy dair om uut sijn goedts tijts ǁ ende haer diligencie doen Item of in ennigen punten ǁ hier boven genarreert myn begeerte nyet ǁ en worde volcomelyken vervult Soe begere ǁ ick op den pater vanden susterhuyse tot Oesterwyck ǁ ende op die mater dat se mijn beg(eer)te volbrengen om Goids will ǁ
heffende dat ghene dat ick dair toe heb gelaten totter tyt ǁ toe dat die ghene dien ick dat heb bevoelen volcomelyck ǁ voldoen ende behouden dat ghene dat dair over loept ǁ voir haer onlede ende den loen van Godt Ende hier om ǁ bid ick mijnen magen dat zijt den pater te kennen geven ǁ als zijt vernemen dat myn begeert nyet wordt vervullet ǁ Ende en wils die pater nyet aen nemen te doen Soe ǁ begere ick op mijn mage dat ennige van dien mijn ǁ begeerte vervulle heffende dat ick dair toe heb gelaten ǁ Item of Mechtelt myn huysvrou of yemont van hoere ǁ wegen mijn testamente woude beletten in enniger ǁ manieren soe sal sy berouet wesen aller des gheens dat ǁ sy van my soude behouden ende men sal haer thoenen die ǁ hylixe vorwarde ende enen scepenen brief inden welken ǁ sy heeft geloeft dat ick metten vercregenen gueden ǁ ende metten anderen sal moegen doen mynen wille ende ǁ die disponeren soe my dat sal believen sonder belet van ǁ haer nae haere macht Item of ijemont van mijnen ǁ erfgenamen mijn testamente woude beletten Int ǁ geheel of in ennigen dele dien sal men geven eens enen ǁ auden groten ende dair mede sal hy berouet wesen ǁ van allet dat ghene dat ick hem heb gemaict ende ǁ dat tot dien soude moegen comen van mynre wegen ǁ want ick dien nyet meer en gav Item her Dirck ǁ Blerincx sal hebben mijnen besten tabbert metten voeder ǁ Item Her Bouwen myn neve sal hebben den anderen naest ǁ den besten metten voeder weer hij sij cort of lanck ǁ Item Her Claes Bertancx myn neve sal hebben den besten ǁ naest den ghenen die Her Bauwen sal hebben Item her ǁ Jan Mengelen sal hebben mynen besten koenet et Boecen ǁ de disciplina et consolacione cum glossis inder suntos ǁ item Brueder Ghysbrecht myn neve sal hebben ǁ
allen mijn ander latijnssche boecken syn leven lanck ende ǁ nae synre doot sal se hebben dat cloester van Korssendonck ǁ met sulker condicien of ick mage hedde die se behoefden ǁ staende buten ter scoelen dat sij se dien sullen leenen ǁ in dien dat hy gelovet dat hij se weder sal brengen ǁ als hij se heeft georvert Item dese cleden ende boecken ǁ sullen hebben dese priesters voirs. in dien dat ick se ǁ afterlate als ick hoepe te doen ende sy leven nae ǁ mijnre doot met sulker condicien dat elck van dien ǁ ter stont nae mijnre doot sullen doen een dertichsten ǁ dwelke ick hen wael toe betrouwe Item Jorem myn brueder ǁ sal hebben mijn beste hoeyck Item noch sal hy hebben ǁ een bloete kyste staende ten Bosch mar dat dair in is ǁ en sal hy nyet hebben welke kyst plach toe te behoeren ǁ mijnen vader ende dair om en sal hij se nyet ǁ vervreemden sonder noot Item myn ander cleder ǁ sal men geven om Godt Item Her Sloren sal hebben ǁ reynmudden of enen peter dair voir Item Sijmon ǁ sal hebben mijn pyeck, Zeger mynen hamer ende ǁ Gyb mijn beste kudsse, ende die ander sullen hebben ǁ die Executoers die in allen punten interest sullen ǁ hebben het sy inden clerck het sy int gelt te beleggen ǁ het sy in die arme tontfangen het sij in wat punten ǁ dat dat sij dair sy myn begeerte moegen helpen ǁ volbrengen alsoe lange als sij leven Item Ariaen ǁ Heijen sal hebben mijn oude sissien voeder alsoe ǁ verre als hij aen neempt Executoer te syn ǁ Item noch sal hebben die taeffel des heiligen geests ǁ tot Oesterwijck tot behoef der armer die daer ǁ sullen woenen in myn huysinge thien pont ǁ ten Bosch, om dair mede te coepen runtvleesch ǁ ende dordalff mudde rogs erfflyck op die ǁ
hupperinge ende noch twelff loepen in dien dat se nijet ǁ af en sijn gequeten om dair mede te coepen bijer voir ǁ dese arme ende deylent dien gelyck alsoe lange alst ǁ sal dueren te wetende smaels een mengelen of des ǁ daigs een quaerte, Ende des gelycken soude men ǁ oeck deylen, of dair meer toe quame om dair mede ǁ te coepen byer Item pottagie en sal men dien nyet ǁ deylen mar braet vleesch boeter ende olye sal men ǁ hen deylen in dien dat den heiligen geestmeesters of den ǁ ghenen die se heeft te regeren goet duncket, ende en ǁ duncket hem nyet goet soe sullen zijt te samen hebben ǁ Item Baet dair ick die kynder by heb gehadt sal hebben ǁ haer leven lanck drie pont tot Vechel die een gildt ǁ geheiten Jan Ende nae haere doot sal se hebben die ǁ fabryck tot Oesterwyck Ende reyken dair af uut ǁ jairlix den ghenen die die costorije bedient XVIIJ stuver ǁ in dien dat hy smergens die kerck op doet goetstijts ǁ te wetende des soemers voir vijff uren ende des wynters ǁ voir der zonnen opganck ende den priester die gehouden ǁ is die vroeghmisse te celebreren gereesscap doet ende ǁ of hy dit nyet en woude aen nemen soe sullen die kerck ǁ meesters doen celebreren XVIIJ missen dair voir totter tijt toe ǁ dat hijt aen neempt ende als hyt aen neempt ende ǁ dan versmaet soe sal hij tot elken mael sculdich syn der ǁ fabryken een oert van enen stuver Ende en neempt ǁ die fabrijck desen peen nyet soe sullen een van mijnen ǁ bloede heffen ende houden Item Anna mijn dochter sal ǁ hebben drie pont payments tot Vechel die myns brueders ǁ maget gildt met sulker condicien dat sy haere moeder ǁ hier af uut sal reyken jairlix alsoe lange als sy leven ǁ sal twe pont Ende eest alsoe dat Anna voirs. ǁ sterft sonder wittige geboerte after te laten dan sullen ǁ
dese drie pont comen erflijck tot Jorem mijns brueders ǁ kijnderen die welke egeen macht en sullen hebben dese ǁ drie pont te vercoepen noch te becommeren in enniger ǁ manieren sy en sijn oudt XXXIJ jair Item Mariken mijn ǁ dochter sal hebben drie pont tot Vechel die een ǁ ander man gilt met sulker condicien dat sij hier af ǁ uut sal reyken haere moeder haer leven lanck IX stuver ǁ Ende eest dat sij stervet sonder wittige geboerte ǁ after te laten dan sullen dese drie pont comen tot ǁ des voirs. Jorem myns brueders kynder gelyck den anderen ǁ drie ponden voirs. Ende sy en sullen se oeck nyet ǁ moegen vercoepen sy en syn oudt XXXIJ jair Ende ǁ des gelyken soudt oeck wesen vanden kynderen die ǁ Anna of Mariken after lyeten want ick will dat se ǁ dese ponde nyet en sullen moegen vercoepen sy en ǁ sijn oudt XXXIJ jair, Item in clausulis et punctis ǁ in quibus desideram cognates meos privilegio potiri ǁ voto legitimos pueros fratris mei et ab ille taliter descendentes ǁ nominari(?) et reputari ac si ille scilicet Georgius Legitimus ǁ foret ab utroque parente frater meus esset simiter ǁ volo legitimos pueros filiarum mearum scilicet Anne et ǁ Marie et ab taliter descendentes nominari(?) et reputari ǁ ac si ille scilicet Anna et Maria Legitime essent Item ǁ Teeuwen myn neve sal hebben myn panss ende crage ǁ Ende Ariaen Heijen sal hebben neckhuyve zweert ǁ ende nagelmes Begerende dat sy Executoers willen ǁ wesen ende dair in doen dat ick hen wael toe ǁ betrouwe Ende waer ennich van desen uutter ǁ tyt, of ommechtich weer dat hys nyet en conste ǁ gedoen soe salt Jorem mijn brueder doen in die stat ǁ Item will ick ende ordinere dat men bynnen sess ǁ weken nae den iersten onser vrouwen lichtmis dach ǁ
nae mijnre doot den armen tOesterwijck drie mudde ǁ rogge sal spijnden ende deylen in broede Item ǁ wil ick dat Mariken myn dochter voirs. uutten ǁ rogge den mangasthuys tot behoef der armer ǁ aldair beset noch jairlix hebben sal twe mudde ǁ rogge En alsoe ende met sulker condicien ǁ toegedaen dat sy ofte haer man ende haer ǁ wittigen kijnder ofte hoere kynder kijnder den ǁ selven rogge nyet en sullen moegen vercoepen ǁ belasten becommeren noch vervreemden in ǁ enniger manieren dan alleen, gelyck dat ǁ genoech vanden anderen rogge voir verclaert ǁ steet want ick will dat den selven rogge ǁ comen ende versterven sal vanden enen totten ǁ anderen ende dat hy vanden lesten sonder ǁ wittige geboerte stervende comen sal ende ǁ versterven erffelyke totten mangasthuys ǁ voirs. tot behoef der armer aldair comende ǁ want ick wil dat hij als hij dair toe gecomen is ǁ dair toe ewelijke blyven sal Ende dat int ǁ gasthuys voirs. ten minsten altijt syn ende wonen ǁ sullen vijff armer mannen ende een vrouwen ǁ persoen die se dienen ende havenen sall soe dat ǁ gewoenlyken is Item will ick voirt dat dese ǁ clercken die die XX rijns gulden voirs. tot behoef hoere ǁ leringen jairlix hebben sullen eer sij ofte ennige van ǁ hen dieer sullen moegen gauderen ofte gebruycken audt ǁ sullen moeten wesen XVI jair ofte ten minsten XIIIJ ǁ jair als voirs. is voertaen will ick dat Claes ǁ Jan Lypprechts soen een jair lanck dess XX ryns ǁ gulden gebruycken sall Ende gevielt alsoe bij aventueren ǁ dat hy se langer gebruycken soude dat hy dan in ǁ
dien gevalle missen dair voir doen soude moeten Item ǁ will ick voirt dat Andries Emken Goessens soen die ǁ yerste clerck sall syn die der voirs. XX ryns gulden ǁ tot synen XXIIIJ jaeren toe ende nyet langer duerende ǁ gebruycken sall moegen soe verre hy hem selven ǁ dair toe vueghden ende hem buyten ter leringen ǁ schickten gelijck voirs. is En alsoe dat oeck ǁ nyemont dair toe naerder en weer van mijnen ǁ bloede dan hij en is want ick will, dat die naesten ǁ van mynen bloede tot synen XIIIJ jaeren comende ǁ dierste sal syn ende dair inne altyt oeck vordel ǁ sal hebben soe dat voir int lanck genoech verhaelt ǁ steet, soe verre dat sy hen buyten Oesterwijck ofte ǁ in universitate ter leringen vueghen als voirs. is ǁ Ende van welken mynen testamente ende ǁ uuttersten wille heb ick geroepen gestelt gemaict ǁ ende solemplycke geordineert om te syn myn ǁ Executoers ende hantgetrouwen te wetende die ǁ Eerbaeren ende besceydenen mannen Matheeuss van ǁ Gunterslair mijnen lieven neve Borgermeester ǁ der stat van den Bosch nu ter tijt dair tegenwordich ǁ zynde ende den laste dess execucien voirs. oeck ǁ aen nemende ende Ariaen Heijen mynen lieven ǁ gebuer absent als presente in welker handen ǁ ende machten ick allen ende enyegelyken mijn ǁ gueden ende dingen soe die voirs. staen om dit ǁ testamente nae formen tenuer ende inhalde ǁ des selfs dair mede ter behoerlyker execucien ǁ te stellen te vervullen ende te volbrengen ǁ gestelt, opgedragen ende overgegeven hebbe ǁ Ende mids desen oeck stelle opdrage ende ǁ
overgeve voertaen mede gevende ende verlenende ǁ den selven mynen executoeren vrij ende volcomen ǁ macht ende sunderlinge bevele met allen ende ǁ enyegelyken mynen gueden ende dingen voirs. ǁ te doen te disponeren te beschicken ende tot ǁ enen goede eerbaeren godtlyken eynde te helpen ǁ brengen, Ende oeck mede allen twyvelen ǁ duysternissen contradictien ende dwaernissen ǁ dair inne zynde ende namaels comende te ǁ interpreteren te verclaren ende te helpen ǁ beslichten Beheltelyken des ende in desen oeck ǁ mede versien ende toegedaen want nyemont ǁ sonder gebreck en is dan God alleen oft dan zake ǁ weer dair hier inne ennige punten bevonden ǁ werden ofte genarreert souden, die weeren ǁ ofte gedragen mochten oepenbaerlyken Eerten ǁ God recht ende reders ende dair inne dat ick ǁ myn ziele belast ofte mynre eeren te cort gedaen ǁ hedde dat mijn Executoers voirs. alsulken punten ǁ ende dingen, nae hoeren besten vyff synnen sullen moegen ǁ corrigeren veranderen ten besten wegen ende tot
enen goeden godtlyken eynde helpen brengen ende ǁ ordineren soe dat alre beste is ende tgodtlyxte sall ǁ syn gedaen, ende behoerlixte wesen sall ter ontlastingen ǁ mijnre zielen nae gelegentheit der zalven, soe ick ǁ hen des volcomelyken toe betrouwe hen persoenen ǁ nochtans dair inne belastende alle bedroch ende ǁ argelist dair inne uutgesceyden voir ende op ǁ dwelke alleenen enyegelyken dingen die voirs. ǁ staen heb ick vanden Notarix hier onder bescreven ǁ te wetende her Dircken Blerincx des Begeert ǁ een ofte meer instrumen(ten) ter bester formen ǁ
In duytsschen ende syn gesciet ende geordineert ǁ in myn huys voirs. inden jair der indictien maent ǁ dach ure paeusdomme ende voir die getugen ǁ voirs. dair toe geroepen ende sunderlingen gebeden etcetera
[Rest Latijnse tekst]
[Latijnse tekst]
Dorsale aantekening:
No 58 ǁ Fundatie [rest onleesbaar]