Regionaal Archief Tilburg, toegangsnummer 1432, Charterverzameling Loon op Zand, inv.nr. 55
10 september 1492
Akte van huwelijkse voorwaarden tussen Jacobus van Grevenbroeck, zoon van Adrianus van Grevenbroeck, en Johanna van Driel, dochter van Bartholdus van Driel en zijn echtgenote Fissi.
In nomine Domini amen. Tenore presentis publici instrumenti cunctis pateat evidenter quod anno a nativitate Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo secundo indictione decima mensis septembris ǁ die vicesima septima pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Alexandri[1] divina providencia pape sexti anno suo primo in mei notarii publici testiumque infrascriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum presencia ǁ personaliter constitui honorabiles et discreti viri domicellus Adrianus de Grevenbroick unacum suo filio legitimo Iacobo de Grevenbroick Leodiensis diocesis et eo nomine pro eodemque suo filio se partem faciens ex una necnon Theodoricus ǁ de Driell, armiger, et Ffissia dicta Fissi, uxor legitima Bartoldi de Driel, armigeri, unacum domicella Iohanna, filia legitima dictorum Bartoldi de Driel et Fissie eius uxoris, se unacum eadem Iohanna ibidem presente partem facientes partes ǁ ex alia, iam dicte partes quibus supra nominibus suis hincinde amicis in subscriptis consultis de et super matrimonio inter dictos Iacobum, filium domicelli Adriani, et Iohannam, filiam Bartoldi dicte dyocesis contrahendo ǁ Deo ad laudem et ipsis tam corporum quam animarum salutem et profectum certos fecerunt, ordinaverunt et concluserunt condiciones et convenciones matrimoniales iuxta modum et formam in quadam cartha papirea ab intus ǁ et extra descripte ibidem alta et intelligibili voce lecta contentos et descriptos cuius si*dem carthe tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis: “In den jare ons Heren dusent vierhondertendetweëndetnegentich des ǁ sesendetwintichsten dages septembris is gededingt ende gesloeten enen witteliken huwelick bij die mage ende vrienden ten beyden syden dairover gebeden ende geropen tusschen Jacoppen van Grevenbroick, wittige soen jonckere ǁ Adriaen van Grevenbroick, ter eenre syden, ende joffrouwe Jannen van Driel, wittighe dochter Bartolts van Driell, ter andere syden, d’wellick moet syn ther eren Goeds ende hoirre zielen salicheit ende onser allen, dairaff ǁ dat contract der huwelixse voirwerden hiaernae volgt van woirde te woirden. In den iersten ghevet joncker Ariaen van Grevenbroick in wittelicken huwelicke mit Jacoppen, synen wittigen soen, alle alsulcken erfpacht ǁ van soevenendetwintich oft achtendetwintich erff malden roggen als der voirseyde joncker Adriaen jairlix geldende hevet in den dorpe van Waerle nae lude der bossbrieven dairvan gemaict ende die therstont ǁ te heffen ende te voeren mit synder toecoemender huysfrouwen jouffrouwe Jannen etc. Item dairtoe sal der voirseyde joncker Adriaen hem noch gheven ghereet tusschen dit ende Kersmisse die somme van vierhondert ǁ Rynsche gulden, thien vuerysers voir den rynschgulden gerekent, off die weerde dairvoir in gueden anderen payment. Item noch sal der voirgenoemde Jacob ende syn huysfrouwe ofte erven van honbeyen tsamen ǁ wittelicken vercreghen mogen comen off sy willen nae doet joncker Ariaens ende synder huysfrouwen ende deylen in allen erfflicken mit synen broeder Robbrecht ende Jannen, synder suster, die by denselven joncker ǁ Adriaen ende synder huysfrouwen affterblyven mach off sall jae sulke erffguede als sy affterlaten sullen boven dat sy honnen anderen kynderen gegeven hebben off ghemaeckt behouwelicken oick voir hon ziele ǁ te dysponeren ther gueder wyss, alles sonder argelist. Ende des sall Jacob voirseyt wederom alsdan inbrenghen ’tghene des hij ende syn huysfrouwe van denselven joncker Adriaen, synen vader, gehadt sullen ǁ hebben ofte sy sullen hiermede uyt moegen blyven behouwelicken dat joncker Adriaen voirseyt ende syn huysfrouwe uijt behalden voir honne zielen te disponeren ther gueder wyss, soedat godlicken ǁ ende redelicken wesen sall. Item en sall Jacob ofte syn huysfrouwe eghene erffgueden moegen vercoepen, versetten off verhantiren dat in eenigen rechten van weerden wesen sall ’t hen sall syn by rade ǁ honder beyder vader ende hoirs omen Derix van Driell soelanghe sy leven sullen. Item sall joncker Adriaen voirgenoemt metten voirseyde vierhondert Rynsche gulden uytlossen die sesthien malder roggen gaende ǁ vuer den houc tot Wanroij therstont deser Onser Vrouwenmisse[2] ende die ander penninghen die dairover lopen sullen sall joncker Adriaen voirgenoemt beleggen mede therstont in den lande van Kuyck aen ǁ guede erffgueden soe dat behoeren sall. Item gheven dan Barthout van Driell ende syn huysfrouwe over in huwelicke mit honder aldster dochter jouffrouwen Jannen alle alsulken loen ende pacht als ǁ sy hebben geldende in den gericht van Vierlinxbeke, welken pacht is geheiten den Drielschen pacht, om dien therstont te heffen ende te voeren ten naesten taeldaghe comen. Item noch geven sy over den hoff ǁ tot Wanroij therstont the aenveerden mit alles des dairtoe behoirt in koren, beesten ende anders ende oick denselven wederom tegen den tyt naestcomende, te besettene mit scapen soe dat behoirt ǁ overmits dat sy nu gestorven syn, sonder argelist. Item noch toe sullen sy hon dochter eerlicken uitsetten ther gueder wijs van clederen ende haninghen soe dat behoirt ende sy des oec willen hebben. ǁ Item dairtoe sullen sy hoir gheven een breet bed ende een smael bed mit allen honnen toebehoerten. Item voerts soe hebben sy overgegeven dat sy ghene erffguede, hoedanich die syn, die sy nu ǁ hebben off vercrigen mogen en sullen vervreemden off afhendich maken in gheender manieren, het weere by huwelicke off anders, sy en sullen comen nae hoenre beyder doet op honne kynderen ǁ die sy nu hebben, te weten jouffrouwe Jannen ende jouffrouwe Beerte, jae het en deden hon lyffs node off hoeren noede. Ende alsdan sullen sy van den gueden die sy hier niet over en gheven mogen vercopen ǁ ther gueder wys om honselven dairmede te mogen lossen ende redelicken dairop te leven, sonder argelist. Item sullen oick alle leengueden die sy hebben off vercrigen mogen, hetsy by versterff off ǁ anders, van enigen magen off vrienden vallen ende versterven op Jacoppen, synder huysfrouwen ende honne kynderen in gebreck honder ende op nyemant anders. Item alle andere erffgueden ǁ dat ghene leengueden en syn off gereijgueden die sy hebben off vercrygen mogen, hetsy oick by versterff off anders, sullen dese twee gesusteren gelyck deijlen soeverre sy ’t leven off honne ǁ wittige erven by honbeyen afftergelaten, sonder argelist, jae bysonder die wittige erven die voirseyde jouffrouwe vercrygen sall by Jacoppen van Grevenbroick, horen man, off sy by afflivicheit Jacobs ǁ voirseyt hoir veranderden mit huwelicke, soe en sullen die naekynderen in eghenen van desen gueden die hoir nu hier in huwelicken gegeven weerden offte aenversterven moghen dairinne ǁ gerecht wesen in eniger manieren. Insgelijx off sy eer storve eer Jacob ende hy sich veranderden mit huwelicken en sullen oick die naekynderen off syn huysfrouwe aldus naevercregen ǁ in eghenen van honder beyder erffgueden gerecht wesen dan allene honder beyder wittighe kyndere by honbeyden vercregen. Item off enighe van honnenbeyden afflivich worde sonder wittighe ǁ geboerte by honbeyden afftergelaten, soe sall die lanxste leven besitten honne tocht aen honder beyder gueden die sy sus hebben off vercrighen sullen behoudelicken dies dat sy die niet en sullen ǁ moghen vervreemden, vercopen off versetten in egheender manieren mit eenighe rechten, geestlicken off weerlicken, dan alsdan therstont wederom vallen ende komen aen honne wittige ǁ naeste erven als van den syden dair sy heerkomen syn. Item off ’t geboerden dat enighe van honbeyden afflivich worde d’een van den anderen ende wittighe oer van honbeyden vercregen ǁ affterbleve ende derselve * kynderen off die naeste vrienden van den kynderen komen ende deylen nae sich ende nemen alle erffgueden hoedanich ǁ die syn, sy weren leengueden offte anderen halff nae sich tot behoeff der kynderen therstont die de voirseyde Jacob ende syn huysfrouwe tsamen hebben mogen offt aen soude mogen komen by ǁ versterff off anders etc., sonder argelist, ende die dan te regeren tot profyt ende orber der kynderen. Item die ander helfft van den gueden sall die lanxste levende syn tocht besitten ende ǁ niet meere ende die niet moegen besweren noch belasten in egheender manieren, sy en sullen komen op honne beyder wittighe kynderen tsamen vercregen, sonder argelist, hetsy oick dat sy ǁ den voirseyde vader off moeder aenverstorven syn off aenversterven moeghen. Item noch sall der voirseyde Jacob ende syn huysfrouwe voiruithebben therstont nae doet synder huysfrouwen vader ǁ ende moeder die hostat mitter huijssinghe tot Beers gelegen dair sy wonen mitten bonghart ende mit soevoell erffs als dair nu toe gevuecht sall weerden by die vrienden. Item sal Berthout ǁ van Driell ende syn huysfrouwe overgeven therstont, sonder argelist, alle erffgueden, leengueden ende thynssgueden in geschrift die sy nu hebbende syn met allen pacht, commer ende onraet ǁ die dairop staende syn off wesen mocht, ende want dese huwelixsche voirwerde aldus gelyck voirseyt is ghemaickt, gesloeten ende gededinght is by rade honder beyder alderen, magen ende ǁ vrienden dair voirts over gebeden ende geroepen. In den iersten is dair over ende aen geweest als vanwegen joncker Adriaens van Grevenbroick ende syns soens Jacobs voirseyt der edell ǁ wailgeboeren ende moegende heere Cornelis van Berghen, ritter, raet ende kemerlinck der konincklicker maiesteits, heere des lands van Grevenbroick, amptman ende ruwerde der stadt van Der Grave ǁ mitten lande van Kuyck etc., Jan van Grevenbroick, brueder joncker Adriaens voirseyt, Aernt Stamelaert van Uden, amptman van den lande van Kuyck, als maech joncker Adriaens voirseyt ende Jan ǁ Koenen als guede vrient, ende vanwegen Barthouts van Driell ende jouffrouwe Jannen, synder dochter, is dair over, aen ende by geweest Bertout die Jeger ende dieselve als een alde ome der jouffrouwen ǁ voirseyt, Walraven van Nijdeggen als maech, vrient ende swager, ende Arnt Visscher, rentmeister van Hoeps als zwager der jouffrouwe voirseyt, diewelke in getugenis der wairheit ende ther beden beyder parthiën ǁ voirgenoemt honne zegelen beneden uithangende aen dese huwelix voirwerde hebben doen hangen. Datum als boven.” Quas siquidem condiciones convenciones matrimoniales et promissiones in prescripta ǁ cartha contentas dicte partes promiserunt et promisit earum quelibet fide media ab eis corporaliter prestita in manu mei Symonis notarii publici subscripti legitime stipulantes et recipientes vice et nomine omnium ǁ et singulorum quorum interest aut intererit in futurum firmiter tenere et observare perpetuo et sine violacione et contra eas nunquam venire aut facere per se, alium vel alios, directe vel indirecte, publice vel occulte, quovis ǁ quesito colore revinciandum ob hoc omnibus et singulis excepcionibus doli, mali, fraudis, lesionis, circumvencionis rei aliter geste quam scripte omnibusque excepcionibus, previlegiis, statutis, graciis, cavillacionibus, subtilitatibus et ǁ subterfugiis quibuscumque per quas horum effectus impediri valeat quonlibet vel differri iurique dicenti generalem renunciacionem non valere nisi precesserit specialis hiis itaque omnibus mediantibus ipseque Theodericus ǁ de Driell tamquam future sponse avunculus nomine fratris sui Bartholdi et pro eodem suo fratre se fortem faciens ac Fissia ipsius Bartholdi legitima uxor eandem domicellam Iohannam dicto Iacobo presenti et acceptanti ǁ more in talibus consueto in suam dederunt coniugem et sponsam, de et super quibus omnibus et singulis iam dicte partes sibi a me, notario publico, unum vel plura publicum seu publica fieri pecierunt instrumentum ǁ seu instrumenta in meliori forma ac ad dictamen cuiuscumque sapientis acta fuerunt hec in opido Graviense dicte dyocesis in orto graminoso retro domum inhabtacionis domicelli Adriani supranominati sub anno, ǁ indictione, mense, die et pontificatu quibus supra, presentibus ibidem honestis et discretis viris dominis Jacobo Venatoris alias de Padbroick, Gerardo Koenen, pastoere in Eesscheren, presbyteris, Arnoldo Stamelaert, ǁ Stephano de Lykercken, Bertholdo die Jeger et Arnoldo Visscher, armigeris, testibus fidedignis ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Et ego, Symeon de Palude, presbyter Leodiensis dyocesis, publicus sacra imperiali auctoritate et venerabilis curie Leodiensis notarius iuratus, quia conventionem matrimonialem ordinacionem carthe papiree presenti instrumento inserte ǁ collacionem omnibusque aliis et singulis dum sic ut premittitur fierent et agerentur unacum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri vidi et audivi. Idcirco hoc presens publicum instrumentum convertas internominatas in se ǁ continente manu alterius me aliis occupato negotiis fideliter scriptum exinde confeci et in hanc publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis et consuetis hic me propria mea manu subscribendo ǁ signavi rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.
[w.g.] Symon de Palude
Ende want wy, heer Cornelis van Berghen, Jan van Grevenbroick, Aernt Stamelaert van Uden, Jan Koenen, Derick van Driell, Bartolt die Jeger als een alt oem voirseyt, Walraven van [Nijdeggen] ǁ ende Aernt Visscher bovengenoemt, kennen dat alle punten in den contract des huwelicks bovengeschreven beginnende ‘In den naam ons Heren etc.’ ende eynden totten punt ‘* ǁ instrument quas siquidem condiciones etc.’ gescreven staen als die geschiet syn. Dairom hebben wy om meerder vestingen wil ende ther beden beyden parthiën onse segelen * ǁ aen dit instrument doen hangen die huwelixsche voirwerde in den instrument begrepen altyt te verificeren.