Charter

Wat is een charter?

Volgens de Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen is een charter 'een stuk dat een akte bevat en ter bekrachtiging voorzien is van een of meerdere zegels of een notarieel signet'. Het Lexicon van Nederlandse Archieftermen definieert een charter als 'een blad perkament, waarop een akte is geschreven, die ter bekrachtiging is bezegeld'. Het materiaal waarop deze akte is beschreven - perkament-  wordt nadrukkelijk genoemd. Voor de Charterbank van Regionaal Archief Tilburg is gekozen voor de definitie zoals deze in het Lexicon staat, 'akten, geschreven op perkament, ter bekrachtiging bezegeld of voorzien van een notarieel signet'.

Een charter is een officieel document, een schriftelijke weergave van afspraken, rechten of privileges, geschreven op perkament en bekrachtigd met een of meerdere zegels. Charters dienden als rechtsgeldig bewijs voor de gemaakte afspraken. De betrouwbaarheid of bewijskracht van een charter hing nauw samen met de autoriteit van de ookonder, degene die het charter opstelde, of de getuigen.  Dit kon bijvoorbeeld een lokale schepenbank zijn, maar ook de Staten van Holland, de Raad van Brabant of een landsheer of -vrouwe. Aan de rechterkant een afbeelding van een akte van paalscheiding uit 1390, uitgevaardigd door hertogin Johanna van Brabant.

Hoewel charters werden opgemaakt vanaf de vroege middeleeuwen tot aan het begin van de negentiende eeuw, worden ze specifiek gezien als het ultieme middeleeuwse bronnengenre.  Charters bevatten niet alleen informatie over (lokale) historische gebeurtenissen, maar ook een schat aan genealogische informatie, inzicht in privileges en rechtshandelingen, grondbezit en oude toponiemen. De inhoud van een charter kan heel divers zijn: het varieert van een eenvoudige schepenbankbrief waarin de verkoop van een stuk land bekrachtigd werd tot een akte van belening door hertog Jan I van Brabant