Regionaal Archief Tilburg, toegangsnummer 3167, Charterverzameling Oosterhout, inv.nr. 34.
11 november 1594
Octrooi verleend door de Raad en Leenhof van Brabant in Den Haag aan de schout, schepenen en ingezetenen van de vrijheid Oosterhout om een extra belasting te heffen, de vijfde penning, op bezit en gebruik van landerijen en een bedrag van 3000 karolus gulden per jaar op weilanden, zaailanden en hooilanden.
Die van den raede ende leenhove van Brabant, Allen officieren, dienaeren ǁ van justitie off henne stedehouderen, ende ondersaeten onder de jurisdictie vanden voorschreven raede resorterende, die desen soude moegen aengaen salut, Wij hebben ontfangen de supplicatie ons gepresenteert ende ǁ overgegeven bij off van wegen den schouteth, scepenen, ende gemeijne ingesetenen der vrijheijt van Oisterhoudt, inhoudende hoe dat zij supplianten seer hooch ende swaerlijck getauxeert worden bij mijne heeren ǁ den staten generael vande vereenichde Nederlantsche Provincien, inde contributien tot behoeve vande gemeijne saecke, bedraegende ter maendt omtrent vijffhondert karolus gulden, Gelijck tselve naerder ǁwaere blijckende bij de liste vande selve contributien bij den supplianten ons verthoont, Behalvens dat de voorschreven maenden bij den voorschreven heeren staten worden gestelt ende genoemen sesthien, seventhien, off ǁ achtien voor t'jaer, off anderssints soe veele meer als den voorschreven heeren dunckt totte voorvallende lasten, vereijscht ende noodich te wesen, welcke penningen den voorschreven supplianten geensints ǁ moegelijck en waere te furneren ende op te brengen bij capitaele schattinge, off impositie onder den ingesetenen vande voorschreven vrijheijt, Dan hadden zij geplogen des jaers op te stellen ende doen collecteren eenen ǁ vijffden penninck, over de gronden van erven onder den resorte vande voorschreven vrijheijt gelegen, d'een helft daeraff tot laste vande proprietaris, ende dander helft tot laste vanden bruijcker, bedraegende ǁ omtrent drije duijsent ses hondert karolus gulden des jaers, Ende over sulcx niet meer verstreckende van stijff een derdendeel vande lasten die de supplianten jaerlijcx waeren draegende, mit ǁ welcken middel hen nijet moegelijck en waere de saecke vande voorschreven vrijheijt te houden staende, ende de gemeente van haere ruine ende verloop te precaveren, Te meer overmits de groote schaede ǁ ende verlies d'welck der selver daegelijcx waere overcoemende, Ende naementelijck aengemerckt de groote beswaernisse ende beschaedicheijt bij hen geleden inden voorgaende jaere drijentnegentich, ǁ Deur de legers vande Chrysvolcke inde voorschreven vrijheijt gelegen, ende gelogeert hebbende, ten tijde vande belegeringe der stede van Geertruijdenberge, Waerdeur de voorschreven vrijheijt beschaedicht ǁ waere geweest over de vijffendertich duijsent Karolus gulden, volgende sekere verclaeringe ende certificatie daer aff zijnde ons insgelijcx bij den voorschreven supplianten verthoont, deur middel ǁ vande welcke onverdraegelijcke lasten waere toegecoemen, Dat veele vande ingesetenen der voorschreven vrijheijt waeren vertrocken op de naestgelegene dorpen, de welcke nochtans binnen de selve vrijheijt ǁ gegoet ende geerfft zijnde, aldaer henne gronden van erven tzij saijelandt, weijelandt, ende hoijlandt bleven cultiverende ende haere vruchten percipierende, sonder ijet meer te betaelen dan hen contingent inden ǁ voorschreven vijffden penninck, Ende alsoe het geschapen waere dat veel meer vande voorschreven ingesetenen uuijt de voorschreven vrijheijt souden vertrecken, ende dat den supplianten nijet moegelijck zijn en soude de ǁ gemeijnte bijeen te houden, ende haere geheele ruine te verhoeden, tenzij dat hier inne met eenich bequaem, ende behoorlijcke middel werde versien, hebben de voorschreven supplianten ons gebeden, opt ǁ t'gene voorschreven is, ende op haere seer soberen staet aenschouw genoemen, ende met consent, ende octroije tot verballinge van haere lasten noodich wesende versien, ende behoorlijcke provisie ǁ daer toe dienende hen verleendt te wordene, Waeromme soe eest dat wij de voorschreven saecke overgemerckt, ende geconsidereert hebbende t'gene in desen staet te considereren, ǁ Ende regard genoemen op de groote ende swaere lasten der supplianten, ende der voorschreven vrijheijt, naementelijck op het verlies, ende beschaedicheden bij hen inde belegeringe der stede van ǁ Geertruijdenberge als vooren geleden, ende de verhooginge inden tegenwoordigen jaere geschiet van verscheijden maenden opt jaer, Behoorlijck bevindende dat opt t'gene voorschreven is ǁ met eenige bequaeme ordre ende middel werde versien, hebben overmits den voorschreven ende andere ǁredenen ons daer toe monerende, den voorschreven supplianten gegundt, geoctroijeert, ende geaccordeert ǁ Soe wij hen gunnen occtroijeren, ende accorderen mits desen dat zij tot vervallinge vande voorschreven maentelijcke contributien binnen ende onder den resorte ende rurisdictie vande voorschreven Vrijheijt ǁ op alle de gronden van erven aldaer gelegen, egeen uuijtgesondert, sullen moegen opstellen ende doen collecteren eenen vijffden penninck opt jaer, d'een helft daer aff tot laste vanden ǁ eijgenaers off proprietarisen, soe binnen als buijten de voorschreven vrijheijt geseten ende woonachtich, Ende dander helft tot last vande bruijckers off pachters, Ende vorts achtervolgende ǁ ende op den voet vande voorgaende leste instructie, opt stuck vande collectatie ende opheve vanden vijffden penninck inden lande van Brabant gemaeckt ende uuijtgegeven, off alnoch te ǁ maecken, ende uuijt te geven, Hebbende daerenboven den supplianten gegundt, ende geaccordeert, soe wij hen insgelijcx gunnen, ende accorderen bij desen, Dat zij op de saijelanden, weijelanden, ǁ ende hoijelanden onder den resorte vande voorschreven vrijheijt gelegen, sullen moegen setten ende vinden, ende opheffen jaerlijcx de somme van drije duijsent gulden, Ende dat bundertaels gewijse ǁ elck landt naer zijne vruchten ende weerden van dijen tot laste vande geenen binnen het districkt ende rurisdictie vande voorschreven vrijheijt landen besaijende, weijende, hoijende, off anderssints ǁ gebruijckende soe wel buijten als binnen de selve vrijheijt geseten ende woonachtich, Sonder dat de voorschreven supplianten den voorschreven eijgenaers ende haere goeden off den voorschreven ǁ bruijckers, ende pachters respective voorder off anderssints sullen moegen beswaeren, van tgene zij inde voorschreven maentelijcke ordinarise off extraordinarise contributien boven t'gene ǁ voorschreven is, te cort souden moegen coemen, off ter saecken van eenige personele off andere lasten inde voorschreven vrijheijt voorvallende, De welcke sij zullen moegen vinden bij ǁ personele, off capitaele settingen, ende quotisatien, opden geenen binnen de rusrisdictie vande voorschreven vrijheijt woonende ende haere datelijcke residentie houwdende, Ende dit al bij provisie ǁ ende voorden tijt van eenen jaere ingaende den eersten januarij anno XVC ende vijffentnegentich toecomende, Ende eijndende den lesten decembris daer nae volgende, ǁ Welverstaende dat de voorschreven supplianten gehouden sullen wesen te maecken pertinente ende auctentijcke districkte cohieren, behoorlijck geverifieert zijnde soe vande voorschreven ǁ vijffden penninck, als vande somme bij hen bundertaels gewijse soe voorschreven is te lichten, mitsgaders oock van tgene zij daerenboven bij personele capitaele settinge sullen moeten vinden, Ende ǁ de selve twee maenden voor het eijnde desselffs jaers ons overleveren. Soe zij ingelijcx gehouden sullen wesen vande ontfanck ende penningen van al tgene voorschreven is procederende ǁ te doen behoorlijcke rekeninge, ende bewijs daer ende alsoe dat vereijscht wordt ende behooren sal, Ende sullen de voorschreven eijgenaers off possesseurs, pachters, ende bruijckers respective ǁ off andere ingesetenen der voorschreven vrijheijt in cas van swaericheijt, debath, off oppositie hier inne te gerijsen schuldich wesen haer deel, contingent, ende gerechticheijt soe inden voorschreven ǁ vijffden penninck als vande voorschreven opheve, ende settinge vande voorschreven bundertaelen, Ende personele quotisatie bij provisie op te brengen ende te namptiseren, Ende tselve gedaen zijnde ǁ voer ons in oppositie ontfangen moegen worden, Omme op de swaericheden ende differenten geleth, de selve gevindert, ende recht ende justitie gedaen te wordene, soe behooren sal ǁ Ontbieden daeromme eenen ijegelijcken van u soe hem toebehooren ende aengaen sal moegen, Dat ghij den voorschreven supplianten het effect deser tegenwoordiger octroije, ǁ oorloove, ende consent inder vuegen ende manieren boven verhaelt peijselijck, Ende vredelijck doet ende laet genijeten ende gebruijcken sonder hen daer inne te doen off te ǁ laeten geschieden eenigen hinder stoot, letsel off moijenisse ter contrarien in eeniger manieren, Want wij bevonden hebben tselve alsoe te behoorene, ǁ Gegeven inden voorschreven raede in Sgravenhaege elff daegen inde maendt van novembri, int jaer ons Heeren duijsent vijffhondert vier ende ǁ tnegentich, Toirconden den segel vande voorschreven raede hier aengehangen ǁ
Op de pliek:
Bij dien vande voorschreven ǁ van Berlicom. ǁ
Achterzijde:
Octroij van [***] ǁ Octroij van haere vijffden ǁ penning ter [***] heffen ǁ van de landerijen gelegen ǁ onder Oosterhout ǁ [***] 1595. ǁ